Zhuangzi: Ideologio de antikva ĉina dialektiko, Esperantigita de Sasaki Teruhiro (Zaozhuang, 2018).
Samreteje troveblas aliaj...
.... inkluzive de tradukoj de klasikaĵoj en Esperanto: Xunzi, Mozi, Konfuceo. Troveblas ankaŭ...
"Streta vojo al fora interno" de Matsuo Bashō,
.... kaj Intensiva kurso de Esperanto, kaj diversaj artikoloj.
Descendo kun aŭfheboGlosoj
de Blazio VAHA
ja anĝeloj ne ekzistas,
sed enkore sonas ĥor'.
dioj vivi ne insistas,
bjonĥo flustras plu en kor'
Jen:
Legendo pri la kreiĝo de la libro Taŭtekingo dum la elmigrado de Laŭzio
de Bertolt BRECHT,
elgermanigis Rikardo ŜULCO, en El Popola Ĉinio 1991/3, p. 37
Oni povus kompari ĝin al anglalingva traduko:
Legend
of the Origin of the Book Tao-Te-Ching on Lao-Tsu's Road into Exile (1938)
Walter Benjamin interpretis ĉi tiun poemon. Esperanta traduko ne ekzistas, sed jen anglalingva:
Walter Benjamin on Bertolt Brecht's Lao
Tzu
Tie troveblas ligoj al aliaj anglalingvaj eseoj pri la utiligo de daoismo fare de marksisto Brecht.
Ŝulco citas libron Antikvaj Filozofoj
de Ĉinio, de Hoŭ Ĝjŭeljang, tradukita el la ĉina
(Pekino: Ĉina Esperanto-Eldonejo, 1988), p.19. Mi enretigis du ĉapitrojn:
Ateisto Fan Ĝen
Drinkema kaj Frenezuma Filozofo Ĵŭan
Ĝji
Malekzistigo de aŭfhebo
de Balázs Wacha
Eble forigos supren
ni fine mem aŭfhebon.
Ni devas lev-detrui
eĉ la velŝipo-velon:
detrui la nivelon,
riveli la nivelon,
dislevi kesto-eston
kaj do perlevi neston.
Aŭfhebo ne ekzistos,
ĝi estos forlevita,
sed nia problemaro
ne iĝos tuj solvita.
Ni devas la problemojn
hej, evidente, preni.
el Ipernity, 30 Novembro 2013
Tamen, ĝian veran sencon ni devas vidi en tio, ke la poeto ne povas rezignacii je tiu pesimismo, kaj ju pli kruelaj estas la faktoj de la historio, des pli malesperajn refutojn li servas kontraŭ ili. La refuto estas preskaŭ arbitra, eĉ transintelekta — sed sekve de tio la aspiro je refuto estas eĉ pli turmenta kaj urĝa.Sőtér skizas la simbolajn rolojn de Adamo, Lucifero, kaj Eva. Fine de la dramo, La Sinjoro (Dio) aperas kaj diras ke ambaŭ perspektivoj — tiuj de Adamo (kredo) kaj Lucifero (neado) — estas bezonataj. Sed laŭ Sőtér, la savanto de la situacio estas Eva.
Eva intervenas en la senfrukta diskuto inter kredo kaj neado kaj faras tiun produktiva. Pro la falemo de Eva perdiĝis la Edeno, —sed sole Eva kapablas rekrei ion el la perdo. Jen estas la senkompara supereco de Eva kontraŭ Adamo kaj Lucifero, —kaj jen estas la finfina fortostreĉo de Madach, refuti la historion per io eksterhistoria.La konkluda admono "Luktu, hom', kaj firme fidu!" ŝajne absurdas alfronte la pesimismigan disvolvon de la historio. Sed Sőtér trovas tiun konkludon tute konsekvenca el la logiko de la rakonto. . .
. . . eĉ, la serio de la fiaskoj kvazau servas por gin prepari. Madách ne povas akcepti la naturan kaj kaj historian determinismon.Sőtér plu skizas la integriĝon de la principoj de la tri ĉefroluloj: kreado, neado, malperfekteco.
I still need a translation from Lukacs' 1955 Hungarian essay on Imre Madach's
The Tragedy of Man.
I succeeded in getting someone to translate from
German an extract on Hungarian drama from an early work by Lukács. The German
and the English are now on my web site:
The following quotation is excerpted from an excerpt from Lukács' early work on modern drama translated into English in 1968. This translation does not mention Imre Madách; the complete German text does. But here you will find background on Lukács' view of tragic drama from this period.
On the historical transition from the logical structure of traditional drama based on a presumed metaphysical/social order to the logic of individualism in modern drama:
“Artistically this all implies, in the first place, a paradox in the dramatic representation of character. For in the new drama, compared to the old, character becomes much more important and at the same time much less important. Our perspective alone determines whether we count its formal significance as everything or as nothing. Even as the philosophies of Stirner and Marx are basically drawn from the same source, Fichte, so every modern drama embodies this duality of origin, this dialectic out of the life that gives it birth. [….] Character becomes everything, since the conflict is entirely for the sake of character’s vital centre; for it alone and for nothing peripheral, because the force disposed of by this vital centre alone determines the dialectic, that is, the dramatic, quality of drama. Conversely, character becomes nothing, since the conflict is merely around and about the vital centre, solely for the principle of individuality. Since the great question becomes one of to what degree the individual will finds community possible, the direction of the will, its strength, and other specifics which might render it individual, in fact, must remain unconsidered. Thus—and the essence of the stylistic problem is here—character is led back to more rational causes than ever before, and becomes at the same time ever more hopelessly irrational.” [p. 435]SOURCE: Lukács, Georg. “The Sociology of Modern Drama” [1909/1911? - excerpt from Entwicklungsgeschichte des modernen Dramas], translated by Lee Baxandall (1965), in The Theory of the Modern Stage, edited by Eric Bentley (London: Penguin Books, 1968), pp. 425-450.
Auld apartenas al tiu grupo de la homoj, kiuj plene—emocie kaj intelekte—travivas nian epokon. Kaj ne nur la nian—en liaj versoj pulsas en sintezita formo la plena trasentado de la tuto de la homaj ĝojoj kaj suferoj de la historiaj epokoj, de Sargono Unua ĝis Nagasaki. Kion do li prognozas por ni? La respondon jam konjektigas la metaforo de la titolo—li konsideras la homon infano. Infano, kiu povas, havas la eblon plenkreski, se ĝi evitos la danĝerojn, kiuj embuskas al ĝi. Nevole leviĝas ĉi tie la komparo al la koncepto de Szathmári, kiu trovas la homon nekapabla por evoluo kaj jam en la vivo mem kun la nuna biologia formo li vidas nepacigeblan kontraŭdiron, kio nepre devas konduki al sinneniigo de la tuta vivo.
Auld ne estas tiom pesimisma. Li ĝojas esti ero de la materia mondo, li jubilas pro sia alligiteco al ĝi, fieras pri sia “praŭlaro”: [….]FONTO: Benczik, Vilmos. “'La Infana Raso': Sinteza Verko,” en Studoj pri la Esperanta Literaturo (Takasago: La Kritikanto, 1980), p. 116-117 (el p. 116-123).
La jena afiŝo estas plejparte anglalingva, pri mia freŝa favora takso de la intelekto de Kálmán Kalocsay, sendepende de lia poezia, stilistika, kaj gramatikista rolo.
Lastatempe mi enretigis la prelegon:
“La
Tragedio de L’Homo kaj Imre Madách” de Kálmán Kalocsay
Ĉi tio estas prelego okaze de Madách-memorfesto en la Budapeŝta
Grupo Konkordo, la 23-an de novembro 1964.
En estonta afiŝo mi raportos plu pri mia reago al aliaj Kalocsay-aferoj.
Mi citas el mia lasta (anglalingva) mesaĝo al miaj kundiskutintoj ĉe
la evento ĉe la Hungara Konsilejo:
Szathmári claims (La Tragedio de L’Homo [kritiko], Sennacieca Revuo, n-ro 100, 1972, p. 35-40.) that The Tragedy of Man is undoubtedly pessimistic, and that God, who tells Adam in the end to keep the faith, is a negative figure, and that this admonition definitely does not reflect Madách's own view, which he could not declare openly without reprisal.-
But I am also [reading] the text of a speech Kálmán Kalocsay, colleague of Szathmári and eminent Esperanto poet, delivered on Madách in 1964. While Kalocsay doesn't name Szathmári, he expresses disagreement with those who hold Szathmári's view, providing an analysis of the work showing the optimistic counterweights to the pessimism-inducing events of the work. In the end Kalocsay quotes Karinthy on Madách: Karinthy says that the Tragedy is neither optimistic nor pessimistic, neither tragic nor comedic, but a synthesis of both tendencies. Finally Kalocsay refers to the Tragedy as dialectical. This is interesting, as several Esperantist critics of Szathmári characterized the schema of Szathmári's perspective embodied in Kazohinia as undialectical.
[. . .] I may have mentioned [at the Szathmári symposium at the Hungarian Consulate in New York] that Kalocsay in his foreword to the 1958 Esperanto edition [of Kazohinia] himself anticipated various reactions to Kazohinia. I never thought much about Kalocsay in this role, before. (Also, I didn't take the foreword seriously when I read it 42 years ago.) Kalocsay was the architect of what is now known as "parnasismo" (Parnassus-ism [in Esperanto poetry]), i.e. a poetics of varied traditional fixed-form poetry, something that disappeared long ago in American poetry. That historical period was previously labeled "polished Romanticism". Not everyone approved of it, and various dissenting poems and essays can be found on my web site. But nobody denied that Kalocsay was a genius of form. But now I see that Kalocsay had a keen intellect beyond his linguistic gifts, and beyond his own special competence as a surgeon.
La traduko fare de Kalocsay estas havebla rete:
Madách, Imre. La Tragedio de l’ Homo: Drama Poemo, tradukis Kálmán Kalocsay. Budapest: Corvina, 1965. 259 p.
Ĉiu sceno havas propran retpaĝon. Mankas paĝnumeroj. Kiel mi diris en mia unua ĉi-tema afiŝo, mi trovis nur kelkajn mian notojn, kiujn mi skribis en 1975.
Ŝajnas, ke la notoj referencas la 13an scenon. Okazas tie ŝlosila dialogo inter Adamo kaj la Terspirito. Adamo aspiras transcendi la materian mondon, sed la Terspirito avertas ke tiu vojo kondukos al pereo, ke la spirita ambicio de Adamo estas fakte ligata la la Tero kaj ne povas ekzisti sen ĝi. Ankaŭ Lucifero partoprenas en ĉi tiu argumento en kosma spaco, emfazante la vanecon de la teraj luktoj de Adamo. Sed Adamo konkludas alie.
Oni povas diveni, kiel ĉi tia afero influis al Szathmári.
Bedaŭrinde, kiam mi legis ĉi tiun verkon en 1974, mi ne faris pli utilajn notojn. Jen la tuto notita de mi je la 31a de aŭgusto 1975:
Madách, Imre. La Tragedio de L’Homo, tradukis Kálmán Kalocsay. Budapest: Corvina, 1965. 259 p.Nu, kion mi sciis en 1974-5? Kaj mi ne povas rememori, kion mi pensis. Mi povas diveni la kialon de aludo al Lawrence, kvankam mia opinio de la filozofio de Lawrence estas nun malfavora.
[Fin?]legite: 24an de junio 1974.
Interesa. Havas mankojn je saĝeco kaj filozofio. Mi ekpensis, ke Madách (Adamo) lernis nenion el la tuta aventuro. Mi devas relegi ĝin. La skemo estas interesa. Mi ŝatus krei propran miton, ŝanĝante la Adam-Evan skemon al io pli simila al [D. H.] Lawrence (ne-monogomia) kaj ŝanĝante la ecojn de Adamo kaj Eva.
Notu:
p. 226-7: Terspirito
p. 229: konkludo de Adamo
Madách, Imre. The Tragedy of Man; translated from the Hungarian by George Szirtes; introduction by George F. Cushing; illustrations by Mihály Zichy. New York: Püski Publishing, 1988.Fakte, mi lernis la plejmulton da mia magra scio de hungara literaturo pere de Esperanto. Ŝajnas ankaŭ, ke pluraj hungaraj verkistoj, kvankam historie gravaj kaj siatempe influaj, ne estas bone konataj en Usono, eble en la anglofona sfero pli larĝe. Kaj nun, kiam mi serĉas la MLA Bibliography [bibliografion de la Modern-Lingvo-Asocio], mi trovas malmulton pri kelkaj specifaj hungaraj aŭtoroj.
Lukács, György. Fejlo˝ désének története (1911) [= Entwicklungsgeschichte des modernen Dramas = Historio de la evoluo de moderna dramo]. Budapest: Magveto˝, 1978.
Lukács, György “Madách tragédiája” (1955) [La tragedio de Madách], en G. Lukács, Magyar irodalom, magyar kultúra, 570.
Jen mia ĵusa traduko (el angla traduko) de filozofiaj ideoj de Zamjatin:
Jevgenij Zamjatin pri Revolucio, Entropio, Dogmo & Herezo
Refoje, jen la citaĵaro el anglalingva verko:
Yevgeny Zamyatin on Revolution, Entropy, Dogma and Heresy
Mi esperas iam trovi pluajn verkojn de Zamjatin en Esperanto.
Jen ĉe mia retejo:
"La Humanisma Kadro de Julian Huxley, Evolua Etikisto" de Bernard Golden
Temas pri resumo de la evolucia humanismo de Huxley, el Sennacieca Revuo.
En la angla lingvo, jen:
Glosoj:
aŭfhebi: neniigante konservi, ŝanĝi, levi je nova ŝtupo
konservi: ne ŝanĝi, restigi, sen ŝanĝo
Ĉi tiu poemo aperis je 18 Jan 2008 ĉe yahoo-grupo per-esperanto-literaturo. Mi respondis:
Posts
All Comments
