George Eliot kontraŭ Universala Lingvo (2)

Kompareblas la historiaj kondiĉoj de la socio kaj de la lingvo. Oni devas cedi, ke la lingvaĵo de evoluintaj nacioj troviĝas en ia ajn stato krom racia; la grandaj sekcioj de la civilizita mondo nur iom reciproke kompreneblas, kaj tiel nur je kosto de longdaŭra studado; unu vorto portas multajn signifojn, kaj pluraj vortoj signifas unu aferon; la subtilaj nuancoj de signifoj, kaj eĉ pli subtilaj eĥoj de asociado, konsistigas el la lingvo instrumenton kiun apenaŭ io krom genio kapablas utiligi kun difiniteco kaj certeco. Do supozu ke la penado kiu multfoje direktiĝis al konstruo de universala lingvo racia finfine sukcesus, kaj ke oni havus lingvon sen necerteco, kapricaj idiotismoj, maloportunaj formoj, sporadaj trembriloj de buntaj signifoj, antikvaj arkaikaĵoj "familiaraj kun forgesitaj jaroj"—evidenta senodorigita ne-resonanta lingvo, kiu plenumas la celon de komunikado tiel perfekte kaj rapide kiel algebraj signoj. Via tia lingvo estus perfekta medio de esprimado je la scienco, sed neniam esprimos la vivon, kio ege superas la sciencon. Kune kun la anomalioj kaj ĝenoj de historia lingvaĵo, vi estos forlasinta ĝiajn muzikon kaj pasion, ĝiajn vivigajn kvalitojn kiuj esprimas individuan karakteron, ĝiajn subtilajn povojn de sprito, ĉion, kio potencigas ĝin je imagopovo; kaj la venonta paŝo de simpligo estos invento de parolanta poshorloĝo, kiu atingos la plejajn facilecon kaj rapidecon je komunikado de ideoj per laŭgradaj alĝustigoj de tiktakoj, reprezentotaj skribe per korespondaj aranĝoj de punktoj. Jen melankolia "lingvo de la futuro!" Tiuj sensaj kaj motoraj nervoj kiuj kune eninge pulsas, apenaŭ ligiĝas per pli necesa kaj delikata unuiĝo ol tio kio kunligas homajn afekciojn, imagopovon, spriton, kaj humoron, kun la subtilaj disbranĉiĝoj de historia lingvaĵo. Oni devas lasi la lingvon mem kreski je precizo, kompleteco, kaj unuiĝo, kiel mensoj kreskas je klareco, amplekso, kaj simpatio. Kaj estas analoga rilato inter la moralaj emoj de homoj kaj sociaj kondiĉoj hereditaj. La karaktero de eŭropaj homoj havas radikojn interplektitajn kun la pasinteco, kaj povas evolui nur per laso de tiuj radikoj nealtruditaj dum evoluado procedas, ĝis tiu perfekta maturiĝo de la semo kiu kunportas vivon sendependan de la radiko. Ĉi tiu viva konekso kun la pasinteco pli vive senteblas ĉe la Kontinento ol en Anglujo, kie ni devas rememori ĝin per strebo de memoro kaj medito; ĉar, kvankam nia angla vivo estas kerne intense tradicia, Protestantismo kaj komerco modernigis la aspektojn de la lando kaj socio multe pli multe ol en iu ajn surkontinenta lando:—

FONTO: George Eliot, "The Natural History of German Life" [La naturhistorio de germana vivo], The Westminster Review (July 1856), Vol. 66 (old series), 10 (new series), pp. 51-79. Tradukis Ralph Dumain.

Vi trovos la originalan anglalingvan elĉerpaĵon ĉi-bloge. Vikipedio enhavas skizon pri George Eliot.

George Eliot vs. universal language

The historical conditions of society may be compared with those of language. It must be admitted that the language of cultivated nations is in anything but a rational state; the great sections of the civilized world are only approximatively intelligible to each other, and even that, only at the cost of long study; one word stands for many things, and many words for one thing; the subtle shades of meaning, and still subtler echoes of association, make language an instrument which scarcely anything short of genius can wield with definiteness and certainty. Suppose, then, that the effort which has been again and again made to construct a universal language on a rational basis has at length succeeded, and that you have a language which has no uncertainty, no whims of idiom, no cumbrous forms, no fitful shimmer of many-hued significance, no hoary archaisms "familiar with forgotten years"–a patent de-odorized and non-resonant language, which effects the purpose of communication as perfectly and rapidly as algebraic signs. Your language may be a perfect medium of expression to science, but will never express life, which is a great deal more than science. With the anomalies and inconveniences of historical language, you will have parted with its music and its passion, with its vital qualities as an expression of individual character, with its subtle capabilities of wit, with everything that gives it power over the imagination; and the next step in simplification will be the invention of a talking watch, which will achieve the utmost facility and dispatch in the communication of ideas by a graduated adjustment of ticks, to be represented in writing by a corresponding arrangement of dots. A melancholy "language of the future!" The sensory and motor nerves that run in the same sheath, are scarcely bound together by a more necessary and delicate union than that which binds men's affections, imagination, wit, and humour, with the subtle ramifications of historical language. Language must be left to grow in precision, completeness, and unity, as minds grow in clearness, comprehensiveness, and sympathy. And there is an analogous relation between the moral tendencies of men and the social conditions they have inherited. The nature of European men has its roots intertwined with the past, and can only be developed by allowing those roots to remain undisturbed while the process of development is going on, until that perfect ripeness of the seed which carries with it a life independent of the root. This vital connexion with the past is much more vividly felt on the Continent than in England, where we have to recall it by an effort of memory and reflection; for though our English life is in its core intensely traditional, Protestantism and commerce have modernized the face of the land and the aspects of society in a far greater degree than in any continental country:--

George Eliot, "The Natural History of German Life," The Westminster Review (July 1856), Vol 66 (old series), 10 (new series), pp. 51-79.

For more information, see Suzy Anger, "George Eliot and Philosophy," in The Cambridge Companion to George Eliot (Cambridge; New York: Cambridge University Press, 2001), pp. 76-97.

En Vikipedio: George Eliot.