2008-08-06

Kiu regas la konceptojn?

Verkite 30 Oct 2007:

La kampo de komunikado:
Kiu regas la konceptojn?
Le Monde Diplomatique en Esperanto
de Armand MATTELART

[RESUMO:] Por kio utilas komunikado? Oni provas kredigi al ni, ke ĝi povas unuigi kaj pacigi la mondon. Ke sufiĉus tutmondiĝo kaj tutglobiĝo de komerco - danke al aparte la parigo de komputilo kaj telefono, kaj al disvolvo de Interreto – por ke la sociaj, politikaj aŭ militaj konfliktoj kvietiĝu kaj malaperu. Temas kompreneble pri mito. Disvastigata de tiuj, kiuj regas la konceptojn. El tio fontas la ega graveco de la nuntempe okazanta vortobatalo.
Jen interesa artikolo, interalie pro devojiĝo de la ĉefa temo.

(1) Degenero de lingvaĵo kaj penskapablo; interesaj esprimoj, ekz.:
Dum la vorto-merkato pli kaj pli reduktiĝis al la vortoj de la merkato, pliintensiĝis la ŝrumpo de la konceptoj, kiujn ni uzas por nomi la staton kaj la estonton de la mondo.
Kaj:
La fragila grundo de la vortoj favorigis prosperon de amneziaj neologismoj, kiuj produktas «realeco-efektojn» tra la agomodeloj, kiujn ili enkadrigas kaj prezentas kiel sole eblaj. La plurjarcenta mond-unueciga movado troviĝis senigita je sia historio kaj konflikta geopolitiko, kaj reduktita je fenomeno apenaŭ malpli ol 20-jara.
(2) Referenco al verkisto Jorge Luis Borges & artefaritaj lingvoj:
La «tutmonda socio de informado» apogiĝas je trietaĝa historio. Kerne de tiu «novlingvo» ĉefas la nocioj «socio de informado» kaj «tutmondigita socio de informado», elstarigitaj kiel dominaj paradigmoj de socia ŝanĝo kaj garantiaĵoj de pli travidebla mondo. Tiu paro aperas en la 17a kaj 18-a jarcentoj kun la pensmaniero de numereblo kaj mezureblo kiel prototipoj de ia vera diro. Ĝia pli aktuala historio komenciĝis ĉe la fino de la dua mondmilito kaj daŭris dum la du sekvantaj jardekoj. Ĝia mallongdaŭra historio, la tempo-spaco kiun historiistoj nomas «nun-ismo» funkciis sub influo de konkurado al aktualeco.

Neniu pli bone parolis pri la longdaŭro ol la argentina verkisto Jorge Luis Borges, kiam li referencas al la mito de konstruo de artefarita lingvo, kundividata de iuj kiel fundamento de universala komunumo kaj de perfekta komunikado. Jen la kongreso imagita de Don Alejandro Glencoe en El libro de arena (La libro de sablo). Jen la ĥimero de arbitra konstruo de analiza lingvo la John Wilkins en Enketoj. La inventinto de kibernetiko Norbert Wiener en 1948 nomumis Leibniz sankta patrono de tiu nova scienco, ne nur ĉar tiu inventis la binaran kodon kaj diferencialan kalkulon, sed ĉar, tra sia projekto pri aŭtomatigo de rezonado, ankaŭ li provis krei «artefaritan» lingvon, lingva characteristica, senigitan je la naturaj malvirtoj, el kiuj fontas miskompreno kaj misakordo, lingvon kiu kapablu kontribui al kreado de universala komunumo.

2008-08-03

Kulturindustrio detruas

Kontribuaĵo al la teorio pri la amasa konsumado:

LA DEZIRO ASFIKSIATA, AŬ PRI KIAMANIERE LA KULTUR-INDUSTRIO DETRUAS LA INDIVIDUON
de Bernard STIEGLER
Le Monde Diplomatique en Esperanto
http://eo.mondediplo.com/article918.html

[RESUMO:] La superindustria kapitalismo disvolvis siajn teknikojn en tia grado ke milionoj da personoj ĉiutage samtempe kaptas la samajn televidajn, radiajn aŭ lud-terminalajn programerojn. La kultura konsumado, metode amasigata, gravas por la deziroj kaj konscioj. La iluzio pri la triumfo de la individuo stompiĝas, dum la minacoj preciziĝas kontraŭ la intelektaj, amaj kaj estetikaj kapabloj de la homaro.
Mi supozas, ke francdevenaj verkistoj citus unue francajn filozofojn, sed bedaŭrindas, se oni pensas pri la damaĝo instigita de la pseŭdomaldesktraj francaj filozofoj depost 1960, el kiuj la menciita Deleuze estas unu el la precipaj kulpuloj.

La koncepto "kulturindustrio" estas produkto de la Frankfurta Skolo kaj estis unue ellaborata de Theodor Adorno. Prefere legu el tiu skolo.

La eseo mencias la amikon de Adorno, Walter Benjamin, kies memmortigo en 1940 post malsukcesa peno eskapi la faŝistojn hantis Adorno-n dum la cetero de ties vivo.

Edward Bernays, kiu ekzamenis la psikologion de amasmanipulado kiu perfektiĝis en Usono, estas notinda.

Adorno lernis multe dum ekzilo en Usono. Lia takso tamen, ne estis tute negativa: li parolis favore pri siaj spertoj en Usono al germana aŭskultantaro (v. la libron Kritikaj Modeloj), frue en la 1960aj jaroj, mi kredas, sendube motivata de bezono kontraŭi la kontraŭusonajn antaujuĝojn de germana faŝismo (ekz. la nazia filozofo Heidegger).

Kurioza estas la cito de Husserl ĉi-teme. Sed pli bone la originala fenomenologio ol Deleuze & Guattari. La sekva analizo de libidina ekonomio ŝajnas al mi strangaĵo nekonvikiga.

Evidente la eseo respegulas la politikajn cirkonstancojn de Francio. Mi ne konas la aktualan kulturan nek la politikan staton de Francio. Sed la elekto de Sarkozy indikas degeneron, ĉu ne?

2008-08-02

Novliberalismo, genetika inĝenierado, Sloterdijk

La homo aliformigata de la merkatekonomio:

DE KAP-REDUKTO AL KORPO-ŜANĜO
de Dany-Robert DUFOUR
Le Monde Diplomatique en Esperanto

[RESUMO:] Ree «nova homo», jen tio, kion la merkato estas fabrikanta sub niaj okuloj. Detruante ian le formon, kiu prezentus limigon al la varo, la novliberala malreguligado kauzas efikojn en iuj kampoj. Ne nur en la ekonomia kampo. La homa psiko mem estas perturbata, emociegata. Deprimoj, identecaj krizoj, memmortigoj kaj perversaĵoj multobliĝas. En tia grado, ke la merkato ne plu volas la homan estaĵon tian, kia li estas. Helpe de klonado kaj genetika inĝenierio, ĝi de nun senhezite postulas la biologian aliformigadon de la homaro.
Krom la ŝlosila citaĵo el Marx, kaj mencioj de aliaj, mi atentigas jene:
Jam, kelkaj voĉoj lautiĝas eĉ meze de la intelektularo por bonvenigi la supozate bonan novaĵon pri la baldaŭa mutacio de la homo. Tute aparte la germana filozofo Peter Sloterdijk, kiu famiĝis, fine de 1999, en Germanio per sia prelego titolita Reguloj por la homa gregejo, ĉe faka kunveno dediĉita al Heidegger. Tiu prelego estigis grandan diskuton, interalie kun Jürgen Habermas. La diroj de tiu «maldekstra riĉano» ŝajnas signifaj je la maniero per kiu la nuna simbola malreguligado povas konfuzi la mensojn.

Nu, la unua apero de Sloterdijk en angla traduko estis la grava verko Kritiko de Cinika Racio. Jen la ŝlosila koncepto:

Cinika Racio Difinita
tradukita el angla traduko: What Is Cynical Reason? Peter Sloterdijk Explains.

Ĝi estas tre grava koncepto. Mi kredas, ke la kerna ekspliko pli gravas ol la cetera libro, en kiu troviĝas semoj de la posta degenero de Sloterdijk ĝis la aktuala azeno kia li estas. La posta libro tradukitan anglen estis lia libro pri Nietzsche, kiu estis sufiĉe bona libro, sed kio tutevidente montras la malsanan priokupadon pri Nietzsche flanke de pseŭdomaldesktraj laŭmodaj intelektuloj. Neniaj pluaj libroj aperis en angla traduko, sed ĉio kion mi poste legas el kaj pri Sloterdijk estas putra. Indiko de tiu putreco estas la influo de la nazia obskurantisto Heidegger, la plej tropufita sentaŭgulo de dudekjarcenta filozofio.

Habermas, kvankam mem neperfekta multrilate, tamen de longa tempo opozicias kontraŭ la postmodernisma fekaĵo.

La aŭtoro citas alian obskurantisman fekulon—laŭ mi, ne li—Jacques Lacan, pri . . . kapitalisma logiko. Ha! Lacan estas fonto de ĝuste tia logiko, kia koruptas la intelektularon.

Sed resume, jen interesa, informa eseo.