Michel la frenezulo, René Girard, & mi (2)

"Homaĝo al bojetema hundeto el Vaŝingtono"

Mi ĝojas ke mi trovis ĉi tiun juvelon ĉe Ipernity, sub nomo de Sendependa esperantisto. Mi antaŭe blogis pri ĉi tiu kartuno la 8an de januaro. Tiam mi estis trovinta ĝin ĉe la propra blogo de Michel Légaré, La Perpleksa Okulo. Sed kiel mi raportis je la 30a de januaro, tiu retejo nun estas privata kaj mi (kaj vi, sen permeso) ne povas aliri ĝin. Ĝi do ankaŭ malaperis el e-planedo. Sed jen. Evidente Michel ne aŭdacis desegni la fekbulegon en sia pantalono.

Plendoj kontraŭ Esperanto & la Esperanto-movado

Mi trovis interrete diversajn negativajn taksojn de Esperanto aŭ de la Esperanto-movado. Kelkaj estas sufiĉe objektivaj aŭ almenaŭ serioze konsiderindaj, kelkaj fanatikaj aŭ frenezaj. Ĉiuokaze, jen listo:

For / against Esperanto ? de Remuŝ

Esperanto - a critique by James Chandler, 1997

Learn not to speak Esperanto by Justin Rye

Meditation On Esperanto: Part 1- Internationalism by A. Z. Foreman

Konkluda komento pri la eventoj en la Esperanto-movado en 2010 de Andreas Künzli (Spegulo, 1/2009)

La Perpleksa Okulo de Michel Légaré

Why Esperanto Suppresses Language Diversity: Thoughts on Leaving the Esperanto Movement by Christopher Culver

Remuŝ listigas multajn kritikojn kaj respondojn. Chandler trovas iom el Esperanto konservinda en plibonigota lingvo. Rye ege malŝatas Esperanton kaj akre kaj detale pritraktas diversajn facetojn de ĝiaj supozataj difektoj. Foreman ŝatas la lingvon kaj tradukas originalajn Esperantajn poemojn anglalingven, sed trovas Esperanton netaŭgan kiel internacian lingvon, kaj koncize detaligas siajn kritikojn. Ŝajnas, ke pluraj esperantistoj atakis lin, sed la plejmulto el tiaj respondoj ne troviĝas liabloge.

Künzli estas zamenhofologo, Esperantologo, kaj historiisto pri interlingvistiko, kaj evidente forte ligiĝis kun la Esperanto-movado, ĉar li amare raportas siajn plendojn kontraŭ UEA kaj la tuta movado.

Légaré kaj Culver estas frenezuloj, kiuj plendas pri la ideologio, valoroj, kaj/aŭ konduto de la movado laŭ ideologiaj kriterioj.

Nu, mi resumu la specojn de kritikoj, plendoj, kaj denuncoj, pri supozataj . . .

(1) mankoj de la lingvo mem;

(2) misaj propagandaĵoj pri la lingvo & defendoj kontraŭ kritikoj;

(3) misaj propagandaĵoj pri la ideologio, baza karaktero, celoj, kaj perspektivoj de la movado kaj defendoj kontraŭ kritikoj;

(4) malbonaj aŭ mistrafaj celoj, ideologioj, perspektivoj, tendencoj aŭ emoj de la lingvo aŭ lingvopolitiko;

(5) misfaroj, malbona (lingvo)politiko, nekompetenteco, malbona karaktero de la Esperanto-movado, Esperantaj organizoj, aŭ Esperantistoj.

(3) kaj (4) malfacile distingiĝas, tamen Culver plendas precipe laŭ (4). Se nur estus (3), oni povus kritiki specifan politikaĵon aŭ agojn en la Esperanto-movado sen tute negi ĝin. Künzli plendas precipe pri (5). Mi ne kompetentas prijuĝi liajn asertojn, ĉar mi ne intime konas movadajn aferojn.

Nu, inter la ceteraj aferoj miaj plendoj klasifikiĝas en rubrikoj (2) kaj (3). Estas multaj fuŝoj kaj falsaĵoj en la propagandado de Esperanto, pri la lingvo mem kaj pri ĝia supozata lingvopolitiko. Mi ne detaligos proprajn plendojn ĉi-okaze. Tamen, mi konsentus iujn plendojn de aliaj ĉi-rilate.

Nu, kio pri la lingvo mem? Mi ne konsentas pri ĉies kritikoj, sed jen la miaj:

(1) Misaj elektitaj vort(er)oj, signifoj aŭ signifodistingoj de vortoj, manko de bezonataj vortoj. Mi povas pripensi spontane nur kelkajn ekzemplojn, ekz. manko de bona ekvivalento de la angla "should".

(2) Nekonsekvencaĵoj, malelegantaĵoj, nelogikaĵoj, malprecizaĵoj, idiotismoj, ktp. de la vortderiva sistemo, ekz. idiotismaj specimenoj de -et kaj -eg, malsimetrio pri vir- kaj -in (kion aliaj nomus seksismo), nekonsekvenca vortderivado kia de "bros-" kaj "komb-".

Aliaj plendas pri akuzativo, agordo de substantivoj kaj adjektivoj, la participa sistemo, k.a., sed tiaj aferoj ne ĝenas min. Kompreneble la supersignoj estas pugodoloroj, specife la elektitaj supersignoj.  Sed estas la du supre nomitaj kategorioj kiuj incitus mian malaprobon.

Resume, oni trovas plurokaze pravigeblajn aŭ arbitrajn kritikojn aŭ kondamnojn de aferoj pri la lingvo, propagandado, ideologio, celoj, aŭ faroj.  Estas sobraj plendoj kaj folaj plendoj. La pravajn oni honeste agnosku; la ceterajn oni traktu sagace.

Michel la frenezulo, René Girard, & mi

Kiel mi mistrafis la konekson?! Mi jam konas la pantalonpisulon Michel de Ipernity. Jen lia propra blogo kaj lia omaĝo al mi:

Homaĝo al bojetema hundeto el Vaŝingtono

Tute taŭgas ke tia homo tiel amus Girard. Laŭmemore, kiam mi unuafoje renkontis liajn polemikojn ĉe Ipernity, li paranoje verkaĉis pri totalisma ambicio de Zamenhof venki la mondon per mallegitima unuigo de homaro. Nu, en aliaj kuntesktoj suspektindaj ja estas organikismaj konceptoj, sed evidente Michel ne bone komprenis la motoron de la eĉajn iluziojn de Zamenhof. Nun, li argumentas ke la bulonjismo kondukas al malbeninda relativismo kontraŭe al la etika intenco de Zamenhof. Tamen, kiel kristano li malbenas la neŭtralismon kiu supozeble silentigus lin kiel kristanon. Se nur tio eblus! Esperantujo ĉiam plenplenis da kultismaj putraj cepokapoj. Kial ne seniluziiĝintoj estu same fanatike frenezaj kiel samtipaj fanatikaj esperantistoj? Ŝajnas ke ĉi tiu grumblulo malgraŭ si trovas sufiĉe komfortan niĉon en Esperantujo.

René Girard & filozofiaj fuŝuloj

Esperanto kaj filozofio malofte renkontiĝas en respektinda maniero. Esperantistaj fanatikuloj enportas absurdajn mistifikajn fuŝideojn en Esperantistan medion, kiu ja bonvenigemas ĉiajn stultajn filozofiojn. Jen ekzemplo:

Homaranismo kaj Girard de Michel Légaré (23 okt 2010)

Nu, tion, kion mi pensas pri Girard mem, mi resumis anglalingve:

René Girard: Violence and the Sacred

Nu, jen la bildo de la deveno de kulturo kiun Légaré konstatis ĉe Girard:

La kulturo estas perforto kiu naskiĝis kiel solvo (la murdo de senkulpulo el kiu elvenis ŝajna paco, la sakrifico, la mitoj, la ritoj, la sociaj malpermesoj, la religioj, la politiko, ktp.) kontraŭ pli grava perforto kaŭzita per homamasa imitemdezira krizo dum kiu ĉiuj imitadas sin reciproke, rivale, blinde, surbaze de kredo ke tio kion deziras la aliulo certe feliĉigas lin, se ne, li ne dezirus ĝin. Kateno de blinduloj, ĉiu kredante ke li estas la aŭtoro de siaj propraj deziroj, imitas sin reciproke (de la jaroj 1990aj, tia homa imitemo estas interpretebla kiel la aktiveco de la spegulaj neŭronoj), malkonscie, ĝis morte se bezone.

Interesa fantazio, sen subteno.

Oni devas apartigi dezirojn kaj bezonojn, kaj elimini ĉiujn arbitrajn (dezir-rilatajn) trajtojn de kulturoj por efektivigi interpaciĝon, kaj jen la rilato al Zamenhof. Sekvas glosaro de rilataj terminoj. Kien plu?

"Pure homa" laŭ Zamenhof... (8 dec 2010)

Ni lernas ĉie tie, ke la kuracisto estas modelo de neŭtraligo de arbitraj trajtoj. Jen plua frenezaĵo:

Siaflanke, la imitemdezira teorio (de la 1990aj bazita sur la malkovro de la spegulaj neŭronoj) tre klare distingas “homajn bezonojn” kaj “kulturan arbitrecon” (sub diversaj avataroj) kiun Girard interpretas kiel sisteman—sed placeban—perforton kiu evitas pli gravan perforton de “ĉiuj kontraŭ ĉiuj” kaŭzitan de ĝeneraligita homamasa blinda interimitado (imitemdezira krizo). Oni ne povas eltiri la deziron ekster la homo, sed la homo povas ĝin redirekti al modeloj kiuj kulture… emas foriĝi. Laŭ Girard, paco—se eblas—akiriĝas je tiu prezo: kultura foriĝo.

Laŭ Girard-ista psikiatro Jean-Michel Oughourlian estas modeloj Gandhi, Martin Luther King kaj Mandela. Légaré aldonas Thoreau kaj Zamenhof.

Ja forestas multaj logikaj interpaŝoj, ĉu ne? Kompreneble, kiam la elirpunkto estas idealismaj fantaziaj konceptoj, oni povas ligi iujn ajn du abstraktaĵojn laŭplaĉe.

Ripetas la ĉi-supran aferon la ĉi-suba:

Michel Légaré. Pri la forgesita teksto de Zamenhof , La Ondo de Esperanto, 2011, №1 (195)

Nu, mi eltrovis ĉi tiujn stultaĵojn danke al la blogo de Ken Miner, 7 januaro, 2011: KONTRAŬ GIRARD. Sed nur la jena evidente maltrankviligas Miner: "Laŭ mi ne veras, ke ĉiuj deziroj estas imitoj." Sed tio ne estas la kerno de la tuta fuŝado de la argumento. La imitado (mimesis) ne povas priskribi aŭ ekspliki la tutan bazon de kulturon, kaj oni ne povas arbitre solvi la supozitan bazan problemaron per deklaro de kuracilo. Tia amatoreca frenezeco tro oftas en Esperantujo.

Cetere, la koncepto de oferado kiel rimedo por la reguligo kaj bridigo de violento estas fundamenta koncepto de Girard. Tio estas lia cinika perspektivo pri la homa naturo, kaj cetere, li eĉ asertas la unikecon de kristanismo ĉar ĝi supozeble anstataŭigas Jesuon por violentaj oferoj. Do Girard cinike konfesas kaj aprobas tiun humiligan tim-bazitan koncepton de la homaro. Tio estas la malo de la perspektivo de Zamenhof, precipe de la perspektivo de juda humanismo, kiu asertas la perfekteblecon de la homo per propraj rimedoj kaj racia mondkoncepto. Aŭ ĉu Zamenhof estas la nova Jesuo, la mesio kiu neŭtraligas la arbitrajn apartaĵojn de kulturoj? Kia idioto estas ĉi tiu Légaré!