Archibald MacLeish & Ijob
Pri Esperantaj tradukoj mi trovis nur la jenan poemon:
Archibald MacLeish: De Nek Marmor', Nek Ormonumentar' (Not Marble Nor the Gilded Monuments)
Antaŭ jardekoj en liceo mi legis memorindan lian dramon J.B. (play). MacLeish reverkis la miton de Ijob el la Malnova Testamento. Kiel pluraj reverkoj de Bibliaj rakontoj, ĉi tiu estas esence hereza. Jen miaj bibliografioj ĉi-teme:
- De Edeno al Kaino: Malkutimaj Interpretoj & Literaturaj Pritraktoj en Esperanto: Bibliografio
- From Eden to Cain: Unorthodox Interpretations & Literary Transformations: Selected Bibliography
- “Genezo” de Sándor Szathmári
- “Tiel, kiel ĝi ne okazis” de Marjorie Boulton
Kial la titolo/ĉefrolulo J.B.? Evidente, kiam MacLeish verkis, ekzistis publika ŝablono de la usona konformisma korporacia homo, speciale en la reklamfako (tipe nomita "Madison Avenue"), en kiu oni supozeble alparolus kolegojn ne per plenaj nomoj sed per la unuaj literoj de la plena nomo; ekz. "John Barleycorn" nomiĝus "J.B." Ĉi tio korespondus al la modernigo de la temo.
Post jardekoj mi memoris nur la jenajn versojn, kiujn parolas rolulo Nickles, kiu mem ludas rolon de Satano:
On Job's Dilemma: God's Injustice (from the play J.B. by Archibald Macleish)
... kaj jen mia anglalingva komento:
From Job to J.B.
Mi rememoriĝas pri la afero nun legante la unuan anglalingvan libron (1981!) pri Imre Madách, aŭtoro de La Tragedio de l’ Homo. Jam dekomence batalas kontraŭaj interpretoj de la verko. Mi diskutis kelkajn vidpunktojn en mia eseo "La tragedio de l' homo en tri medioj" (Beletra Almanako n-ro 23, junio 2015). Ĉu la verko konfirmas aŭ negas la kristanan mondbildon?
J.B. sendube estas hereza: J.B. finfine negas kaj Dion kaj Satanon (nihilismon), trovante dignon je propra memstareco, nek je Dio nek je sorto.
La anglalingva vers-oko referencita ne nepre estas plene komprenebla, almenaŭ ne je mi, sed jen mia hasta traduko:
De hom' sendorma sur merdo-lit'
mi aŭdis krion el kora spit':
Se Dio estas dio, ne bona estas Li;
se Dio estas bona, Li ne estas di'.
Ĉu para ĉu malpara vet',
ĉi tie mi ne dormus krom
arbara verda burĝonet'
kaj vent' transblove akvon.
La tria kaj kvara versoj tamen estas kompreneblaj kaj ŝlosilaj. La rilato inter ĉiapova dio kaj (mal)bono prezentas ĉiam esencan problemon.
Posts
