VESPERO DE PILATO. Rakonto el la Libro de apokrifoj (1932), de Karel Čapek (1890-1938), Esperantigita de Josef Vondroušek, laŭtlegas Jindřich Košťálek.
Troveblas kelkaj verkoj de kaj pri Čapek esperantigitaj & anglalingvaj miareteje; rigardu:
Kunlabore kun la studio Grant kaj kun la subteno de Mezbohemia Regiono por Memormuzeo pri Karel Čapek produktis Josef Císařovský
Retejo de la Memormuzeo pri Karel Čapek: http://www.capek-karel-pamatnik.cz/
Al Esperanto tradukis kaj teknike laboris Vladimír Türk
Virina voĉo Pavla Dvořáková
Vira voĉo Vladimír Türk
Esperanto-versio de la filmo realiĝis kadre de la projekto "Karel Čapek" de Ĉeĥa Esperanto-Asocio
capek@esperanto.cz 2015
Jen kompleta kaj ĝisdatigita listo da tradukoj el rakontoj de la ĉeĥa verkisto Karel Čapek aperintaj en La Nica Literatura Revuo:
Teatro: El la vivo de insektoj de Karel Čapek
2017 Universala Kongreso de Esperanto en Seulo
(Aperis 25 julio 2017)
Fragmenton de El la vivo de insektoj (en DOC-formato) esperantigis Josef Vondroušek.
Mia jena afiŝo donas pluajn detalojn pri la verko kaj ĝia antaŭa teatrigo en Esperanto:
Karel Čapek en 'Balkana Verda Stelo'
I found an unusual web site:
Literature Map - The Tourist Map of Literature
You type in an author, and if it is in the database, the site yields a map of other authors you might like.
So I typed in some of my favorite Hungarian authors, most of whom are not in the database, and then a few of my favorite Eastern European dystopian authors.
Frigyes Karinthy yields Franz Kafka, J. M. Coetzee, Ivan Goncharov , George Orwell, John Williams.
Dezsõ Kosztolányi: Thomas Mann, Viktor Pelevin, Chekhov, Anais Nin, Italo Calvino, Kurt Vonnegut, et al, and without the accent marks: Franz Kafka, Georges Perec.
Miklos Banffy: Heinrich Heine, Shakespeare, Descartes, Goethe, Willa Cather, Charles Dickens, Jane Austen, Charlotte Bronte, Emily Bronte, Harper Lee, Per Pettersen.
Istvan Örkeny yields Joseph Heller, Louis-Ferdinand Celine, John Edward Williams, Samuel Beckett.
Karel Čapek with the accent, gives me Vaclav Havel and George Orwell; without the accent, Bob Dylan, John Lennon, George Harrison, and farther away, a whole bunch of writers.
How could Yevgeny Zamyatin possibly give me Margaret Mitchell or Henry Kissinger? Along with real writers.
En afiŝo Karel Čapek & Esperanto (5) mi listigis la verkojn de Čapek kiuj situas ĉe la retejo de Don Harlow mem, ĉar la ceteraj retligoj ne plu estas validaj.
Jen troveblas tradukoj fare de J. Vondroušek kaj aliaj en DOC-formato:
Karel ČAPEK: Česká literatura v esperantu
Jen plua verko:
Laŭdo de ĵurnaloj [trad. Miroslav MALOVEC]
Jen tradukoj fare de J. Vondroušek kaj aliaj en HTML-formato el malaperinta retejo (archive.org):
Cornis-Pope, Marcel; Neubauer, John; eds. History of the Literary
Cultures of East-Central Europe: Junctures and Disjunctures in the 19th
and 20th Centuries. 4 volumes. Amsterdam; Philadelphia: J. Benjamins, 2004-2010.
Esperanto is mentioned in vols. 1-3. Vol. 4 mentions Sándor Szathmári.
Vol. 1 (2004): In the article "National operas in East-Central Europe" by John Neubauer (pp. 514 -523), there is a mention of an Esperanto translation (p. 515):
As a touching gesture of compensation, an enterprising Pole published in Paris an Esperanto translation of Włodzimierz Wolski’s libretto for Stanisław Moniuszko’s opera Halka.Bibliographic reference (p. 620):
Wolski, Włodzimierz. Halka. Esperanto trans. Antoni Grabowski. Paris: Hachette, 1912.Vol. 2 (2006): In the article "Ashkenaz or the Jewish Cultural Presence in East-Central Europe" by Seth L. Wolitz (pp. 314-331), on the Ashkenazi linguistic panorama (p. 328):
"It was not by accident that an Ashkenazic Jew, Ludwik Lazar Zamenhof, born in Bialystok and at first a Yiddishist, invented Esperanto (hope), a synthetic language designed to serve as an international expression of peace and thus to escape the nationalist baggage weighing any national tongue. Language was thus problematized by Jews around 1900, and the chosen medium indicated an ideological, political, and cultural commitment ranging from nationalist/religious/socialist confrontations around Hebrew and Yiddish, to an accommodationist use of the dominant language of the State, and further to the invention of a new tongue with an implied federalist agenda."In another article: "Monuments and the Literary Culture of Riga" by Irina Novikova (pp. 40-56), on Russian poet Vsevolod Cheshikhin (pp. 44-45):
"His interest in creating a universal language similar to Esperanto reflected his faith in the internationalism of poetic culture."From Wikipedia: Pan-Slavic language:
"Neposlava (Непослава) was created by Vsevolod Evgrafovich Cheshikhin (Всеволод Евграфович Чешихин) in 1915 in Nizhny Novgorod, Russia. In 1913 he created a system to construct zonal languages based on Esperanto affixes which are used with national roots and called it Nepo. Then in 1915 he created a nepo-language based on the Slavic lexicon - Neposlava ("Slavic Nepo"). He also used this system to construct other "new Esperantoes" based on Latin-Romance and Germanic languages."Vol 3: The Making and Remaking of Literary Institutions (2007): From the "General Introduction" by John Neubauer (with Inna Peleva on Bulgaria and Mihály Szegedy-Maszák on Kölcsey and Széchenyi) (pp. 1-38), on competing Hebrew and Yiddish revivals (p. 13):
"The rivalry was unique even on a purely linguistic level, for unlike Croatian and Serbian or Czech and Slovak, Hebrew and Yiddish represented two radically different languages and cultures, both of which lived embedded in other linguistic environments (Russian, Polish etc.) that had reached already more advanced stages in their own awakening. Esperanto was invented by an Ashkenazi Jew, Ludwik Lazarus Zamenhof, as an attempt to overcome this Babel."Vol. 4: Types and Stereotypes (2010): Introduction to section on women authors (pp. 221-227) in a discussion of dystopias mentions Sándor Szathmári (p. 226):
The most famous East-Central European dystopia R.U.R. (see Veronika Ambros's article in this volume), in which the robots kill off all but one of their makers on a remote island. Since they arenot programmed to generate successors, the robots also seem doomed to extinction, but a love affair between a male and a female robot offers some hope for species survival. The ending resembles that of Imre Madách's Az ember tragédiája (Tragedy of Man; 1862), where Adam, having surveyed the history and the projected future of mankind, wants to commit suicide and thus terminate mankind but is prevented from it by Eve's announcement that she is pregnant. Such pessimistic projections of a future surely qualify as dystopias, even if they do not involve totalitarian visions of society. Dystopic in this sense are also two Hungarian novels, Sándor Szathmári's Kazohinia (1941), one of the most important novels written in Esperanto, and Ferenc Karinthy's Epepe (1971), published in English with considerable success in 2008.
Mi lastatempe pensas pri Karel Čapek pro du kialoj. Unue, mi dum kelkaj jaroj pensas de tempo al tempo pri lia malutopia romano Milito kontraŭ salamandroj, kiun mi legis en liceo (en la angla, kompreneble) antaŭ 45 jaroj, kaj kiu estas plene aplikebla al la aktuala epoko.
Due, ĉi-sezone okazas serio da eventoj subtenata de la Ĉeĥa ambasadejo en Vaŝingtono pri Čapek okaze de lia 125a naskiĝdatreveno:
Mutual Inspirations Festival 2015 - Karel Čapek
Mi jam bloge afiŝis pri la multaj liaj verkoj haveeblaj en Esperanto, interreteje kaj ne. Mi ĵus retrovis libreton ....
Fabriko je Absoluto, romano, felietono (1922)
Motive: fisio de materio. La inventon de inĝeniero Marko aĉetas sinjoro Bondy, prospere komercas pri ĝi, inundas per ĝi la tutan mondon. El la fisiita materio emanas mistera Absoluto. Ĝi kapablas fari miraklojn, ankaŭ produktajn. Sed en la mondo de homoj ĝi ne konvenas, ĝi dezorganizas la ĝisnunan socian ordon, dissemas konfuzon. Ĝi estas kontraŭeklezia kaj antireligila teatraĵo. Ĝi kritikas episkopon, kiu ne volas agnoski la Absoluton, nur post kiam la eklezio misuzas ĝin por siaj interesoj. Ĝi estas vero pri la preso, kiu informojn adaptas laŭ bezonoj kaj interesoj de posedantoj. Vero pri idealistoj, kiuj sin organizas por vastigi humanismon, sed estas ridinte senpovaj, vero pri grandpotencoj, kiuj dividas al si la mondon kaj vualas sian rabistadon por frazoj. Ĝi estas kritiko de kia ajn fanatikismo, altigado de sia vero je la vero absoluta, kritiko pri maltoleremo kaj fanatikismo. Ĝi estas revuo de ĉiuj difektoj kaj mavaĵoj de l’socia vivo. Kiam la homaro preskaŭ formurdis sin, diras soldatoj de la Lasta Batalo: “Ne plu ni ludas”. Post jaroj ili kunvenas en gastejo kaj dum la manĝo ili fratiĝas. Laŭte ili eldiras tion, kion la aŭtoro per la teatraĵo volas diri: “Denove do tie, kie ni estis antaŭ la milito” . . . neniun veron oni povas elbatali . . . ĉiu kredas sian eminentan di-sinjoron, sed ne kredas al alia homo, ke tiu ankaŭ kredas je io bona. Homoj unue kredu al homoj kaj la cetero jam venos . . .
La romano evitas la tradiciajn imagojn pri romanoj. La aŭtoro uzis diversajn ĝenrajn elementojn, atencis la tradician konstruon de romano. Li uzis felietonon, riportojn, groteskojn. Tial li prezentis buntan kalejdoskopan bildon de la socio. La formo estas funkcia. Ĝi estas mesaĝo pri homeco, esprimas kredon pri homo, pri ordinaraj homoj. Li parolas pri tio, kio malutilas al homoj, kio pelas ilin en militon, kio starigas ilin kontraŭ sin . . .
Jen biografia enkonduko sone kaj tekste:
La ĉeĥa verkisto Karel Čapek de Anton Oberndorfer ĉe Esperanta Retradio
Li rememorigas pri la sonregistraĵoj de Poŝrakontoj de Ĉapek.
Jen pluaj verkoj de Karel Čapek:
Laŭdo de ĵurnaloj (1925)
"Ĉemizo", en Ĉeĥa kaj slovaka antologio 2 (e-Librejo: Inko; originale eldonita 1935)
Libro de Apokrifoj (ĉiunovele po retpaĝo)
La blanka malsano (e-Librejo: Inko)
Libro de apokrifoj (e-Librejo: Inko)
Milito kontraŭ salamandroj (e-Librejo: Inko)
Naŭ fabeloj (e-Librejo: Inko)
R.U.R. (e-Librejo: Inko)
La koncernah eksteraj retligoj ĉe Don Harlow estas eksmodaj. Mi listigas la verkojn de Čapek kiuj situas ĉe tiu retejo mem:
La arda koro de l' domo [Miloŝ LUKAŜ]
El la opinioj de l' kato [Miloŝ LUKAS]
Jura kazo [Josef CHVOSTA]
![[E]](http://donh.best.vwh.net/Esperanto/Literaturo/icons_donh/purpball.gif){kind=icon}
Kamentuboj [Miloŝ LUKAŜ]
Kien foriĝas la libroj [Miloŝ LUKAS]
Kolekto de poŝtmarkoj [Miloŝ LUKAŜ]
Legaĵo --- afero laŭcirkonstanca [Miloŝ LUKAŜ]
Malgranda kaj granda [Miloŝ LUKAŜ]
Pri malnovaj leteroj [Miloŝ LUKAS]
Pri specialaj vinoj [Miloŝ LUKAŜ]
Ŝtelita kakto [Miloŝ LUKAS]
La plej kompleta kolekto de Esperantaj tradukoj el Čapek troviĝas ĉe:
Karel ČAPEK: Česká literatura v esperantu
Oni trovas kaj kompletajn verkojn kaj fragmentojn, ĉiujn en DOC-formato.
Mi atentigas, ke aldone al Milito kontraŭ Salamandroj (tr. J. Vondroušek), troveblas Milito kontraŭ Salamandroj - dua parto (tr. T. Pumpr). Ĉe mia retejo troveblas ĉerpaĵo el angla traduko kiu temas pri Esperanto kaj la lingvoproblemo: War with the Newts (Excerpt on the Language Problem).
Fine, jen kuriozaĵo:
'Mi rompis al mi la kapon pri la demando kiel esprimi dialektan parolon de la salamandroj en la fama verko de Karel ČAPEK: “Milito kontraŭ la salamandroj”' [D-ro PUMPR]Ĉi tiu citaĵo troviĝas komence de verko Popido, la Verda Dialekto de Manuel Halvelik (Versio 2 — 2009).
Karel Čapek en Vikipedio listigas esperantajn tradukojn eldonitajn kaj ne eldonitaj. Laŭ la librokatalogo TROVANTO de la Internacia Esperanto-Muzeo en Vieno, Aŭstria Nacia Biblioteko, estas eldonitaj pluaj volumoj.
Noveloj [Ĉe rotacia presmaŝino. Tujbranĉo], de K. M. Čapek-Chod; trad. kaj eld. Moraviaj Esperanto Pioniroj. Olomouc: Moraviaj Esperanto Pioniroj 1934. 85 p.
Pri malnovaj leteroj; El "Kritiko de vortoj", en Kolora kalejdoskopo: elektitaj tradukaĵoj de Miloš Lukaš (Praha: Ĉeĥa Esperanto-Asocio, 1977), p. 49 - 51, 64.
Naŭ fabeloj kaj unu pezaldone; Pri la solimana princidino; La dua rabista fabelo; Milito kontrau salamandroj; X avertas; en Ĝojoj de mia vivo: elekto el tradukaĵoj de Josef Vondrouŝek Praha: Ĉeĥa Esperanto-Asocio, 1984), p. 35-67.
Pri libreto listita kaj en Trovanto kaj en Vikipedio, kiu estas la sama en mia posedo, jen detaloj.
Karel Čapek [Unu el reprezentantoj de la ĉeĥa literaturo kiel fenomeno universale homa; Antologieto el lia verkaro kun konciza priskribo de lia signifo, biografio kaj bibliografio]; kunlabore kun Societo de Fratoj Čapek enhave preparis Jiři Karen [pseŭd. de Ladislav Podmele]; esperantigis Josef Vondroušek. Prago: Ĉeĥa Esperanto-Asocio / Panorama, 1987. Paco: Literatura suplemento, 1987, n-ro 1. 32 p.
Jen la enhavo:
Pri signifo de Čapek-verkaro kaj la personeco / Jiři Opelik (2-3)
Biografio de Karel Čapek kaj liaj verkoj / František Burianek (3-5)
Karakterizaĵo de l'enhavo kaj tendencoj en la verkaro de fratoj Čapek kaj nome de Karel Čapek ĝis nun ne tradukita Esperanten [resumoj] (5-13)
Fragmento de la romano, kiu ankoraŭ ekzistas en manuskripto "Konferenco en Vaduco" (13-15)
Afero Makropulos (1922), teatraĵo. Fragmento el la tria akto. (15-17)
El Vivo de Insektoj. Fragmento el la unua akto. Papilioj. (17-19)
Fragmento el Granda Polica Fabelo (20-21)
Fragmento el al romano Hordubal (22-24)
Fragmento el la romano Meteoro (24-25)
Fragmento el la romano Ordinara Vivo (26-27)
(Plu pri tradukoj en Esperanto: 28-31)
Klarigoj (32)
Vikipedio enhavas atentindan enkondukon al Karel Ĉapek. Konsultu ankaŭ la artikoleton Libro de apokrifoj.
Troviĝas pluraj sonregistraĵoj en Esperanto de verkoj de Karel Ĉapek ĉe Ipernity:
KAREL ČAPEK - Poŝrakontoj
Troveblus tradukoj el Ĉapek pere de la retejo pri Literaturo en Esperanto - Tradukita Literaturo de Don Harlow. Tamen multaj retligoj ne plu funkcias, do oni devos ĝisdatigi la katalogon de tradukoj.
Novaĵoj en la projekto "Karel Čapek kaj Esperanto"
Temas pri sonregistraĵoj kaj tekstoj de verkoj de eminenta ĉeĥa verkisto Karel Ĉapek en esperantaj tradukoj.
Menciinda ankaŭ estas la fikcia trakto de Esperanto mem fare de Ĉapek: notu la romanon Milito kontraŭ Salamandroj (1936), de kiu ekzistas Esperanta traduko (trad. Josef Vondroušek, eldonis KAVA-PECH kunlabore kun ĈEA, por la eldono preparis Esperanta Literatura Fondaĵo Brno; 1994). Jen anglalingva traduko, kiun mi legis en liceo:
War with the Newts (Excerpt on the Language Problem) by Karel Čapek
Troviĝas ankaŭ miareteje:
"Ikonoklasmo" de Karel Čapek
Posts
All Comments
