Lukács & tragedy / tragedio (2)

I still need a translation from Lukacs' 1955 Hungarian essay on Imre Madach's The Tragedy of Man.

I succeeded in getting someone to translate from German an extract on Hungarian drama from an early work by Lukács. The German and the English are now on my web site:

• Die ungarische Dramenliteratur
• On Hungarian Dramatic Literature

I also digitized the choicest philosophical passages from a famous 1910 essay in Soul and Form:

The Metaphysics of Tragedy: Excerpts by Georg Lukács

Though this is not related to the theme of tragic drama, note again my uploaded essay by Lukács in Esperanto translation on the counterrevolutionary reaction to the 1919 Hungarian Soviet Republic:

Kontraŭrevoluciaj fortoj dum la hungara proletara diktaturo de György Lukács
[Counterrevolutionary Forces during the Hungarian Proletarian Dictatorship]

I cannot find this in English. There are a couple British anthologies of Lukács' political writings I have not seen. But in the familiar anthologies, nothing: Tactics and Ethics would have been the place to find this piece.

So we continue to fight the language barrier as we pursue our scholarship.

Lukács & tragedy / tragedio (1)

The following quotation is excerpted from an excerpt from Lukács' early work on modern drama translated into English in 1968. This translation does not mention Imre Madách; the complete German text does. But here you will find background on Lukács' view of tragic drama from this period.

On the historical transition from the logical structure of traditional drama based on a presumed metaphysical/social order to the logic of individualism in modern drama:

“Artistically this all implies, in the first place, a paradox in the dramatic representation of character. For in the new drama, compared to the old, character becomes much more important and at the same time much less important. Our perspective alone determines whether we count its formal significance as everything or as nothing. Even as the philosophies of Stirner and Marx are basically drawn from the same source, Fichte, so every modern drama embodies this duality of origin, this dialectic out of the life that gives it birth. [….] Character becomes everything, since the conflict is entirely for the sake of character’s vital centre; for it alone and for nothing peripheral, because the force disposed of by this vital centre alone determines the dialectic, that is, the dramatic, quality of drama. Conversely, character becomes nothing, since the conflict is merely around and about the vital centre, solely for the principle of individuality. Since the great question becomes one of to what degree the individual will finds community possible, the direction of the will, its strength, and other specifics which might render it individual, in fact, must remain unconsidered. Thus—and the essence of the stylistic problem is here—character is led back to more rational causes than ever before, and becomes at the same time ever more hopelessly irrational.” [p. 435]

SOURCE: Lukács, Georg. “The Sociology of Modern Drama” [1909/1911? - excerpt from Entwicklungsgeschichte des modernen Dramas], translated by Lee Baxandall (1965), in The Theory of the Modern Stage, edited by Eric Bentley (London: Penguin Books, 1968), pp. 425-450.

Kreivo, varbado, & la demando de kulturo

Ĵusafiŝe pri Jorge Camacho, mi konkludis je la temo de kulturo kaj kreivo. Kiam mi parolas krokodilmedie pri Esperanto, mi ne disdonas la kutiman naivan kaj falsan propagandon pri Esperanto. Mi tute rifuzas promocii finvenkismon kaj mi emfazas honeste Esperanton kiel vivantan lingvon. Tre rare okazas iaj negativaj reagoj aŭ postkomentoj.

Kelkfoje mi spertis nur unu tian reagon: oni lernas lingvon por eniri kulturon. Esperanto ne havas kulturon, do kiel valoras Esperanto? Mi lastfoje spertis tion post mia prelego ĉe UNo en decembro 2010. Mi klarigis mian pozicion, senpropagande, sed la koncerna persono evidente ne simpatiis.  Kaj mi ne asertis la specon de vidpunkto pri Esperanto-kulturo kian oni trovas ĉe Auld.

Mi iomete diskutis la kulturdemandon en mia anglalingva afiŝo:

Don Harlow's Esperanto Book

Jen kerna paragrafo:

 Important here I think is conveying the texture of the Esperanto world as a culture-forming phenomenon. Ultimately, this is far richer approach than kindergarten-level propaganda. That is, convey Esperanto as a living language, not just advertise how it is the interminably procrastinated solution to the world language problem.

Mi priskribas Esperanton ne kiel "kulturon", sed kiel kultur-formigan fenomenon.

Mi iam polemikis pri ŝajne tute malsama temo:

The Traditional Canon vs. Multiculturalism in the Literary Profession: A Sterile Debate
[Tradicia Beletrokanono kontraŭ Plurkulturismo en la Literatura Profesio: Sterila Debato]

La komuna faktoro estas la logiko de la adorado de la beletra korpuso de la pasinteco—majstroverkismo—kontraste al perspektivo de antaŭenpuŝa kreivo. Nu: mi konstatas analogion inter ĉi tiu afero kaj la rilato inter jam konstruita (por formuli simplisme) nacia/etna/lingva kulturo kaj la kulturformiga historio de Esperanto. Jen fruktodona perspektivo por plua taksado de la afero. Tradicia aprezado, ĉu pozitiva ĉu negativa, de Esperanto-kulturo kompare al naciaj kulturoj baziĝas sur erara premisaro.

Jorge Camacho kaptita sen iluzioj

Oni povus postfakte konstrui tradicion de memkritiko, skeptikismo, kaj satirado de la Esperanto-movado. Jen unu ekzemplo ĉi-bloge:

Satire pri esperantistoj 

Estas kompreneble multaj frenezaĵoj kaj frenezuloj en la Esperanto-movado—Esperantujo aŭ Esperantio, pli ĝuste—; estas pluraj sobraj sagaculoj kiuj objektive konstatas la fortaĵojn kaj malfortaĵojn de la medio; estas miksaĵoj de realismo kaj ideologia iluziemo.

Jen lastatempa poemo de Jorge Camacho skeptikumante pri la Esperanto-medio:

Nefermita poemo pri Esperanto kaj Esperantujo  

Laŭ la postkomentoj, mi kaj pluraj aliaj konsentas kaj kunsentas la nepoeziecan poemon.  Temas pri kroĉiteco al la lingvo malgraŭ la multaj negativaĵoj kaj elcerpitaĵoj de la afero.

Ekzemplo de miksita pritakso de la afero kaj troa ideologiemo estas William Auld. Notu:

William Auld: kulturo & Esperanto

En lastaj monatoj mi relegis plurajn librojn de Auld, ne ankoraŭ blogis pri ĉiuj. Auld povas racie taksi aferojn, do lin ne ŝokus Camacho aŭ aliaj similaj. Kompreneble onies juĝkapablo ne nepre estus unuforma. Ie Auld mencias la emocian kroĉitecon al la lingvo. Mi konsentas pri tio kaj la (raci-speca!) legitimeco de tia emocia ligiteco. Estonte mi blogos pri tio kaj pri la vastasenca kreivo de la Esperanto-afero, rilate al tiuj kiuj senvalidigas Esperanton ĝuste pro "kulturo".

Árpád Tóth en la angla?

Kiel pontolingvo inter naciaj literaturoj Esperanto elstare sukcesis. Mi scias malmulton pri hungara beletro, sed ĉion mi lernis pere de Esperanto. Nur lastatempe mi trovis Árpád Tóth.

Jen la du poemoj kiujn mi trovis en Esperanto, nun en mia retejo:

 “La Nova Dio” de Árpád Tóth, tradukis Kálmán Kalocsay

 “De animo al animo” de Árpád Tóth, tradukis Ferenc Szilágyi

La unuan mi trovis en Hungara Vivo, 19a jaro, n-ro 1 (83), 1979, numero pri la 133 tagoj de la Hungara Sovetrespubliko de 1919. Tóth varme salutis tiun revolucion.

Do, kio troveblas en la angla?  Mi supozas, ke ekzistas individuaj tradukitaj verkoj en revuoj aŭ antologioj. Elsarki tiujn estas tro granda tasko nun. Ekzistas tamen unu literaturkritika libro pri Tóth en la angla:

Nyerges, Anton N. Árpad Toth: Song of the Drywood. Richmond, KY: A.N. Nyerges, 1983.

De Tóth mem, estas unu ero en la angla en la usona Parlamenta Biblioteko:

Tardos, Béla. The New God: Cantata, de Béla Tardos; words by Árpád Tóth; Fly, Poem: Cantata / András Mihály; words by Attila József [sound recording]. Budapest: Qualiton, [196-?]. 1 sound disc: analog, 33 1/3 rpm, stereo; 12 in. In the 1st work: György Radnai, baritone; Budapest Chorus; Hungarian State Orchestra; Miklós Erdélyi, conductor. In the 2nd work: Sándor Nagy, baritone ; Chorus of the Hungarian Radio and Television; Hungarian State Orchestra; Ervin Lukács, conductor. Sung in Hungarian. Durations: 20:30; 17:04. Program notes by Péter Várnai in Hungarian, English, German, and Russian on container. (Series: Contemporary Hungarian music)

Ŝajnas, ke almenaŭ la teksto de "La Nova Dio" akompananta ĉi tiun sonregistraĵon estas tradukita en la anglan. La kantoj mem estas faritaj en la hungara.

Interese, mi trovis mencion de Tóth en jena artikolo:

MetaGalaktika #11: A thousand years of Hungarian science fiction, 2009

Tie oni trovas priskribon de novelo de Tóth: “The Strange Fits of Tom Briggs”[La strangaj paroksismoj de Tom Briggs]. Interese en sciencfikcia kadro, ankaŭ ĉar li estas plej konata kiel poeto.

Lukács vs. science fiction?

Morse, Donald E. “When the Hungarian Literary Theorist György Lukács Met American Science-Fiction Writer, Wayne Mark Chapman,” in Anatomy of Science Fiction, edited & introduced by Donald E. Morse (Newcastle upon Tyne: Cambridge Scholars, 2006), pp. 186-191.

While this essay is not available on the net to my knowledge, the contents and introduction to the book are:

http://ppke.academia.edu/K%C3%A1rolyPint%C3%A9r/Books/130495/Donald_E._Morse_ed._Anatomy_of_Science_Fiction

There's also the Cambridge UP book description:

http://www.c-s-p.org/flyers/Anatomy-of-Science-Fiction.htm

And there's this:

International Association for the Fantastic in the Arts (IAFA)

There's some pretty interesting stuff in this book. Morse himself started out in a different branch of literature, then got into science fiction, fantasy, and Hungarian literature. One of his specialties is Kurt Vonnegut Jr. Here's a list of publications:

http://ieas.unideb.hu/index.php?p=756&l=en

I also copied another article: „Leakings: Reappropriating Science Fiction: The Case of Kurt Vonnegut,” by Tamás Bényei, a Hungarian author (pp. 48-69).

Back to Morse: the article is not about Lukács at all, save for implicating him in the suppression of science fiction, fantasy, and indigenous Hungarian culture in Stalinist Hungary. "Light" reading was deemed decadent and was officially under suspicion. Apparently all this was strictly forbidden until after the 1956 Revolution. But science fiction didn't get published much in Hungary until 1989, whereupon there was an explosion, not always properly documented in the American reference work on the subject.

But here's something else of interest, what Morse terms "pseudotranslation". There is no Wayne Mark Chapman: he is a fictional construct of a network of Hungarian authors who created their imaginary universe and published their original works under this pseudonym, owing to the fact that they could not sell their books as Hungarians: they had to pretend to be translating an American author!

As for Lukács role, I'm still not clear. In other instances Lukács indulged in Stalinist propaganda while covertly subverting it.  I know he hated Joyce and Kafka (though he admitted to the Kafkaesque quality of Stalinism), but I don't know what he had to say about science fiction and fantasy, if anything.

In any case, my eventual aim is to relate this to Lukács' take on Imre Madách.  I want to relate all of this to Sándor Szathmári. Perhaps there's a chance of interesting Morse or IAFA in Szathmári?