2014-08-26

William Auld: "En Barko Senpilota" (4)

William Auld, En Barko Senpilota: Plena Originala Poemaro, redaktis Aldo de’ Giorgi. Pizo: Edistudio, 1987. 874 p.

Komence de ĉi tiu antologio estas proksimume 120 paĝoj da enkondukoj. Mi jam pritraktis la Enkondukon de Aldo de’ Giorgi.

En Amble kun William Auld Juan Régulo Pérez emfazas kaj longe diskutas ateismon, kiun li dividas kun Auld. Li ankaŭ resumas sian historion de esperantisteco kaj kiel the poezio de Kvaropo instigis lian aprecon de Esperanto kiel seriozan kulturlingvon kaj liberigilon de la homa spirito. Li citas diversajn filozofojn, artistojn, kaj verkistojn, ekz. Markso, Heidegger, Kandinsky.

Edwin de Kock en La poeto William Auld trovas, ke la jardeko 1952-1961 estas la plej kreiva periodo de la verkaro de Auld, kiam Auld estis juna. La plej gravaj postmilitaj esperantistaj poetoj produktis pli multe da originalaj verkoj ol la plej gravaj poetoj de la antaŭmilita periodo. Auld en Kvaropo fakte ekzempligas kaj daŭrigas la antaŭan parnasismon. De Kock sekve kritikas tiun fenomenon, kiu havas ankaŭ aliajn nomojn, ekz. mikrostilo. Li traktas supozatajn mankojn de poemoj de Auld kiuj ekzempligas mikrostilon.

De Kock taksas "Deklaracio"n malpoezio, sed li aprobas aliajn politikajn kaj kontraŭreligiajn poemojn de Auld.

De Kock analizas la strukturon, poeziajn rimedojn, kaj enhavon de La Infana Raso. Tradiciaj kaj modernismaj trajtoj bone kunekzistas. Li asertas ankaŭ, ke la angla lingvo multe influis Esperantan literaturon. De Kock malkontentas, ke la ideoj de Auld ofte ne poeziiĝis. Aldone, de Kock malaprobas pritrakton de kristanismo kaj la tro altan takson de politeismo fare de Auld. Tamen, de Kock trovas aliloke vere poezie validajn esprimojn kontraŭreligiajn.

De Kock atentigas en poemaro Unufingraj Melodioj unue pri "La 'arto poetika' de W. Auld", en kiu Auld emfazas la intelektan dimension de poetiko. De Kock ne tute konsentas. Alie, De Kock detaligas eksperimentajn formojn uzitajn de Auld, kelkfoje mise, De Kock asertas. Sed plej majstra el la tuta verkaro estas "Konĉerto por unu fingro kaj orkestro".

De Kock trovas Humorojn grava kaj bedaŭrinde subtaksata. La menciitaj difektoj plejparte malaperis. De Kock notas referencojn al Biblio kaj klasikaj (grekromaj) kaj Shakespeare-aj fontoj. Li atentigas pri uzado de teknikaj kaj sentespirmaj vortoj kaj interjekcioj. Enhave, elstaras la sinteno al seksaj rilatoj, aldone al la melankolio.

De Kock recenzas Rimleteroj kaj El Unu Verda Vivo. Post Humoroj mankas io poezie atentinda.

(Daŭrigote)

2014-08-25

William Auld: "Humoroj" (2)

William Auld, Humoroj. La Laguna: J. Régulo [Stafeto], 1969.

Henri Vatré en sia antaŭparolo citas el letero de Auld: "Mi sentas--kaj tio min kelkfoje ĝenis--ke ili (la nunaj poemoj) estas plu profunde personaj kaj sinceraj, ol miaj pli fruaj verkoj; stariĝis al mi la demando, ĉu eble tio estas falo?" Mi memoras legi ĉi tiujn vortojn kiam mi unuafoje legis ĉi tiun poemaron antaŭ pli ol 40 jaroj. Vatré ne ĝeniĝas.

Kurioze, ke ĉi tiu poemaro de mezaĝulo plej kaptis mian simpation kiam mi aĝis malpli ol 20 jaroj. Evidente propra melankolia temperamento respondis. Kiam mi mem atingis mezaĝon mi melankoliumis nur pri praktikaj, ne imagitaj, ĉagrenoj.

Nu, mi jam diskutis la (fi)faman malferman poemon "La poeto volas verki subjektive". Inter la melankolieceaj personaj, mezaĝperspektivaj poemoj kalkuleblas "La pasinteco ne ekzistas", "La gardantoj", "La urbo de mia animo","Festsaluto", "Koŝmaro", "Frosto","Vivkroniko", "Neĝo", "Postebrio", "Survoje", "Robinsono", "Malorientiĝo", "La ludo", "Enkaptile", "Spleno", "Denove tiu problemo", "Soneto".

Pli ĝenerale melankoliaj, t.e. pri la homaro ne specife pri Auld mem, estas "Novembra spleno", "Festeno","Roboto", "Velkoj", "La rivero", "Saŭdado", "Tiuj olduloj", "Paneo", "Sopiro", "Paŝoj en neĝo".

Pli humore neŭtralaj estas "Tagfina pikniko", "Trankvilo", "Post la ŝtormo", "Vesperinsulo", "Natura ĉirkaŭaĵo", "Printemposojle".

Jen perspektive pri junuloj: "Lerneja incendio", "Mi volis doni al vi kelke da violoj", "Vesperlernejo".

Auld komentas diverse kaj ofte ne flate pri amo, amoro, sekso: "Mia pietato", "Sklavo", "Trosentemo", "La respondoj", "Geedzoj", "Noktomeze", "Kiu kaperis la Mesalinojn?", "Geknaboj ludantaj", "Duobla stelo", "Agonie", "Amkanto de masoĥisto". Mi ne certas, ĉu "Vi + mi = ni" temas pri amoro aŭ amikeco, verŝajne batalema amparo.

Estas unika poemo pri sekso kiu estas ankaŭ socikritika: "Incitnudiĝo". Auld akre komentas pri la etoso de la profesia striptizo, kion li trovas malagrabla, ne erotika.

Aliaj socikritikaj poemoj estas"La prizono", "Mankas Krotaloj", "La turbo".

"Postedene" kombinas splenon kaj Genezon.

Jen pri literatura kreado: "Vortoj", "Plendo de poeto kiu aspiras belkreadon", "Sola pravigo".

Pri literaturo: "Reĝo Lear".

La poemoj pri Esperanto kaj esperantistoj estas "Memore al Ferenc Szilágyi", "Letero al Aleksandro Logvin", "Bonan Matenon, Majstro", "Neebla", "La mondo kaj la koro de K. Kalocsay", "Rimletero" (pri John I. Francis).

Mi ne celas klasifi la jenajn: "Mia filino dektrijara", "Fanto de kero", "La purigemulino", "Optimisma rezolucio," "Malsukcesa truko", "Maristaj kantoj". Nesurprize, la unue menciita estas la plej ĝoja en la poemaro. Kio estas pli feliĉiga ol filino?

"Simfonieto" estas la plej longa kaj kompleksa poemo en Humoroj. Ĝi estas ekzistencialeca kaj politika, avangarda kvazaŭ sonĝo.

Ĉar Auld emas referenci sian dummilitan sperton kiel piloton, mi citas la kvaran stancon de "Vivkroniko":
Junviro. Kaj milit' ekestis hirte...
Ho granda aventuro! Aviade!
Timo kaj naŭzo, jes--sed ankaŭ birde
flugadi kun l' aliaj, kamarade!

2014-08-23

William Auld: "Humoroj" (1)

William Auld, Humoroj. La Laguna: J. Régulo [Stafeto], 1969.

Mi komencu per referenco al eseo de Julius Balbin:

The Secret Malady of Esperanto Poetry [La sekreta malsano de la esperanta poezio] (1973) by Dr. Julius Balbin

Jen mi informas pri la tradukoj de ĉi tiu eseo kaj mia postnoto en Esperanton.

Julius Balbin, mi, & aliaj en Beletra Almanako

Balbin plendas pri la eskapisma neglekto de realaj sociaj problemoj en la originala Esperanta poezio. Li citas el la unua poemo en Humoroj: "La poeto volas verki subjektive". Kvankam Balbin laŭdas Auld-on kiel originalan poeton, Balbin kritikas Auld-on pro ties supozata kontribuo al la menciita eskapismo.

Nu, kvankam tiu tendenco ja ekzistas en Esperantujo, kaj ofte la esperantista medio montras etoson de intenca naivo, la aserto de Balbin pri Esperanta poezio, se ne mencii Esperantan beletron entute, ne estas universale vera. Oni povus ankaŭ esplori, ĉu la supozata eskapismo estas en iuj kazoj fakte eskapo el reala subpremiteco.

Sed Auld senpolitika? Liaj fruaj poemoj plenas da politikeco. En Unufingraj Melodioj enestas unu specife politika poemo; cetere troveblas kritikoj de religio kaj puritanismo, kaj abstraktaj kritikoj de la homo. Ja, poemoj en Humoroj estas plejparte pli personaj, kaj multaj esprimas elreviĝo, seniluziiĝo, paneo de esperoj kaj entuziasmo, eble "mezaĝa krizo". Sed, kiel mi argumentis en mia postnoto al Balbin, eĉ "La poeto volas verki subjektive" havas paradokse politikan dimension: Auld forĵetas priokupon pri la ĉiutagaj raportoj de supozeble gravaj okazaĵoj en la burĝa socio.

Troveblas en Humoroj kelkaj poemoj kun evidente politika enhavo: "La prizono", "Mankas Krotaloj", kaj eĉ la supozebla naturpoemo "Malorientiĝo" ("burĝa komedio"). Oni povus taksi socikomentaj poemojn "Lerneja incendio", "Geedzoj", "Natura ĉirkaŭaĵo", "Mi volis doni al vi kelke da violoj", "La turbo", "Incitnudiĝo".

El 71 poemoj, la jenaj troveblas iuforme Interrete:

La Gardantoj
     La gardantoj (el disko William Auld legas poezion)
"Velkoj," Orkestro kaj Koruso de la Podlaĥia Operejo kaj Filharmonio en Bjalistoko; kun angla traduko de D. B. Gregor
     Verkoj de William Auld en korusa versio: Velkoj; Ebrio; Vi estas maro; Geedzoj; Memoro
     Novembra spleno - Velkoj
     William Auld (poemoj) . . . Velkoj
Neĝo: Snow: Nive (Interlingua)
La rivero 
Mankas Krotaloj
Noktomeze - Muziko de Vitor Mendes, teksto de William Auld
Bonan Matenon, Majstro
Incitnudiĝo
     Incitnudiĝo (el disko William Auld legas poezion)
Soneto 
Maristaj Kantoj: kelkaj versoj troveblas en La Velŝipo Magdalena, teksto de William Auld, muziko de Nanne Kalma, ludas Kajto
Rimletero (pri John I. Francis)

William Auld: "En Barko Senpilota" (3): personaj rememoroj

Nelonge post ke mi kompetentis legi Esperantan literaturon mi komencis legi la poemojn de William Auld. Mi aĝis malpli ol 20 jaroj. Tiam la ekzistencialecaj poemoj kiajn oni trovus ĉe La Infana Raso kaj Humoroj plaĉis al mia sensibilo.

En 1975 mi bonŝancis studi kurson ĉe universitateto en Barrie, Ontario, Kanado kiun instruis William Auld.

Interalie, li uzis sian epopeon La infana raso. Laŭmemore, li detenis sin kaj ne deklamis la ĉapitron pri koito. Eble li ne volis tenti nin per la alvoko "Malfermu al peniso mia". Mi kredas, tamen, ke eble laŭtlego embarasus lin. Mi nebule memoras, ke kvankam li oponis kontraŭ puritanismo, ne plaĉis al la aktuala efektiviĝo de seksa liberiĝo; mi supozas ĉar Auld perceptis ĝin tro senpersoneca.

Nu, eble al Auld mankis sufiĉa tempo ripozi inter lecionoj, ĉar kiel entuziasmulo mi ofte ĝenis lin per demandoj. Sed evidente li ĝuis la kunecon de esperantistoj. Barrie estas nur urbeto ĉe lago. (Ni unufoje naĝis tie.) Ĉiutage ni vespermanĝis ĉe restoracio, kaj Auld insistis pagi por la tuta grupo. Jen foto:


Iufoje ludis iu muzikisto el Aŭstralio; Auld elkriis ion post iu kanto. Aliokaze studentino ludis la pianon. Auld enketis: "Ĉu vi povas ludi bluson?"

Unufoje, la prezidanto de la universitato invitis lin al sia hejmo vespere. Auld trovis pravigon eskapi el tiu invito. Li diris al ni: "Tiu medio estas tro burĝa; mi estas vagabondo!"

Do vi konstatas, kia amikeca kaj sindona homo Auld estis.

Kompreneble, el generacio hipia, mia spertaro kaj perspektivo diferencus de tiu de Auld, despli de la maljuneca etoso de la nordamerika (usona kaj kanada) esperantistaro. Ĝenerale, aliaj prioritatoj dum la 1970aj jaroj delogis min de pluraj favorataj verkistoj (kaj muzikistoj) de miaj fruaj jaroj, plejparte en la krokodila mondo sed kompreneble ankaŭ en Esperantujo. Al pluraj interesoj (mi referencas la krokodilajn) mi revenis en la 1990aj jaroj kun nova perspektivo. Kun historia konscio mi lernis apreci la atingojn de antauŭloj pli bone. Sed jen ĝeneraligo. Mi revenu al Auld.

Fine de 1986, la Esperanto-movado en Vaŝingtono reviviĝis, kaj mi fariĝis estrarano. Mia propra engaĝo je Esperanto intensiĝis. Tiam mi kontaktis Auld. Jen priskribo:

William Auld, William Blake, & Mi

Kaj jen letero de Auld responde al la mia:

William Auld: Letero al R. Dumain, 1987.01.26 (bildo de la originala)

Mi devas trovi sekvajn leterojn. Auld aprobis mian fondon de la Ateista Tutmonda Esperanto-Organizo (ATEO) kaj donis permeson republikigi laŭ mia peto du poemojn. Li ankaŭ esprimis naŭziĝon pri la aktuala reakcia politiko reganta (en Usono kaj Britio).

Kaj Auld sendis al mi, kun la jena enskribo, ekzempleron de En Barko Senpilota:




2014-08-22

William Auld: "En Barko Senpilota" (2)

William Auld, En Barko Senpilota: Plena Originala Poemaro, redaktis Aldo de’ Giorgi. Pizo: Edistudio, 1987. 874 p.

Antaŭ mi estis 20-jara, mi jam legis la poemarojn La Infana Raso (1956, 1968), Unufingraj melodioj (1960), kaj Humoroj (1969). Tra jardekoj mi legis ĉi tiujn poemojn plurfoje. Mi neniam akiris Rimleterojn aŭ El Unu Verda Vivo ĉar ĝenerale ne plaĉas al mi rondeloj (la kutima formo en Esperantujo de rimportretoj kaj omaĝoj) aŭ poemoj pri la Esperanto-movado. Ĉiuj menciitaj poemlibroj estas inkluzivitaj en En Barko Senpilota, plus sekcio da antaŭe neenlibrigitaj poemoj.

Post ĉi tiu kompleta poemaro (1987) aperis libro Unu el Ni (1992). Ĉu restas aliaj neenlibrigitaj poemoj, mi ne scias. Oni trovos kelkajn poemojn Interrete kiuj ne aperis en En Barko Senpilota.

Estas 84 Rimleteroj, 16 poemoj en El Unu Verda Vivo, kaj 70 poemoj antaŭe neenlibrigitaj. Sube mi listigas poemojn el ĉi tri grupoj kiuj interesas min, ankaŭ ĉiujn kiuj troveblas Interrete.

Rimleteroj

[n-ro (paĝo): dato: temo]

#20 [Unikoda versio] (508): 1953.11.03: religio
#22 (Marjorie BOULTON) [Unikoda versio: 1953.11.04
#25 [Unikoda versio] 1953.11.09
#26 (Marjorie BOULTON) [Unikoda versio] 1953.11.10
#27 [Unikoda versio] (515): 1953.11.12: religio & etikomanko
#28 (Marjorie BOULTON) [Unikoda versio] 1953.11.14
#29 [Unikoda versio] 1953.11.16: "Nin regas fine apetitoj"
#30 (Marjorie BOULTON) [Unikoda versio] 1953.11.17
#32 (Marjorie BOULTON) [Unikoda versio] 1953.11.21
#31 [Unikoda versio] 1953.1119: Homo kiel "Tuberkulozo de la Ter'"
#34 (Marjorie BOULTON) [Unikoda versio] 1953.11.25
#33 [Unikoda versio] (521): 1953.11.23: cinike pri homoj: "samprobable porkoj flugos!"
#35 [Unikoda verio] 1953.11.27: optimismo
#36-39 (524-7) 1953.12.03-07: postmorta vivo
#61 (549) 1954.02.03: junuloj
#65 (553) 1954.02.10: sperto
#73 (561) 1954.03.19: La Infana Raso
#75-79 (563-7) 1954.03.26-1954.04.05: naciismo
#77 (1954.03.29): eduksistemo
#81 (569) 1954.04.12: individuoj / grupoj

El Unu Verda Vivo

(p. 617-621)
Al hodiaŭa junulo
"Kiel verki poemon"
Al japana amiko
Mitologio
Al samideanino kiu plendis ke la plej oftaj nocioj en miaj poemoj estas larmoj, ombroj, tristo, spleno kaj ŝtrumpoj

Neenlibrigitaj poemoj:

Mondo kaj infero (1948)
Kaj la disĉiploj admonis ilin (1949)
Kapitalismo Venkis en Britujo (26.10.1951)
Glasgovo: Frumatene (8.11.1951)
Glasgovo: Industrio (14.11.1951)
Latitudo: Januaro, Longitudo: 1952 (29.1.1952)
Acerbaj strofoj (18-20.3.1952)
Unu, kiun kara Schwartz ne rimarkis (2.9.1953)
Postkvarope (26.10.1954)
Al iuj kritikintoj (1962)
En Bona Espero (3.8.1981), teksto de William Auld, muziko de ĴomArt
    Nico Aluisio kantas "En Bona Espero"
Perforto Regas (1986)
Plendo de Maljuna Fantasciencamanto (1986)
"De Kie Kien" / "Where From, Where To?" de William Auld, trad. K. Gilmore
Kulturo estas komunaĵo (1986)
La Paco Eblas (1986)
Al Novnaskita Nepineto (1986)

2014-08-21

William Auld: "En Barko Senpilota" (1)

William Auld, En Barko Senpilota: Plena Originala Poemaro, redaktis Aldo de’ Giorgi. Pizo: Edistudio, 1987. 874 p.

ENHAVO:
Enkonduko de Aldo de’ Giorgi
Amble kun William Auld de Juan Régulo Pérez
La poeto William Auld de Edwin de Kock
Pensoj de danka leganto de Rejna de Jong
Nacilingvaj literaturaj influoj sur la poemoj de William Auld de Marjorie Boulton
Vort-statistikaj esploroj en poemoj de Auld de Henri Vatré
SPIRO DE L' PASIO
LA INFANA RASO
UNUFINGRAJ MELODIOJ
HUMOROJ
RIMLETEROJ
EL UNU VERDA VIVO
NEENLIBRIGITAJ POEMOJ
ANTAŬPAROLOJ
NOTOJ
MEMBIOGRAFIO
Mia vivo
Miaj lingvoj
LA VERKOJ DE W. AULD
ESENCA BIBLIOGRAFIO PRI W. AULD

Estas diversaj kulturpolitikoj pri Esperanto-beletro. Aldo de’ Giorgi prioritatigas originalan poezion, laŭ kio oni maksimume ekspluatus la memstarajn trajtojn de la lingvo. De’ Giorgi tiurilate taksas Auld pli alta ol niajn poetojn Kalocsay kaj Waringhien. Mauro Nervi potenciale atingus la saman nivelon, sed li estas juna.

Jen recenzo de Mauro Nervi en revuo Esperanto: William Auld, la realisto.


William Auld: "Unufingraj melodioj" (3)

Percepteblas diferencoj inter tri poem(ar)oj de William Auld: "Spiro de l' pasio" en Kvaropo (1952), la eposo La Infana Raso (1956), kaj Unufingraj melodioj (1960). En ĉi-lasta 17 poemoj estis verkitaj antaŭ 1955, do malfacilas aserti ĝeneralajn temajn diferencojn laŭ jaroj de verkado. Eble temas pri elektoprocezo por poemlibroj. En Unufingraj Melodioj oni trovas eksperimentajn formojn kaj filozofiajn temojn kiajn oni trovus en La Infana Raso. Oni ne plu trovas poemojn kiajn en "Spiro de l' pasio" pri la laborista klaso en Britio.

Tra la tuta jardeko ni trovas originalecon en formo kaj enhavo. Eĉ kiam Auld verkas amuze, li verkas "serioze". Ne estas fatraso. Mi legis kaj relegis La Infana Raso kaj Unufingraj Melodioj plurfoje dum la pasintaj kvar-kaj-duono jardekoj.

Tamen en Unufingraj Melodioj troveblas la sola verko de Auld kiun mi ege malŝatas: unuakta verskomedio "Kvazaŭ birdoj konstruas" (1953). La titolo estis prenita el poemo de Kalocsay. Estas tri rolantoj; la scenejo estas Ateno, kelkmil jarojn antaŭ Kristo. La verko estas tute banala intrigo pri amora fideleco de edzino kiam forestas edzo. La svatanto kiu provas delogi la ĉastan edzinon estas fakte ŝia edzo maskita. Jam iom ĝenas ke oni ankoraŭ verkas en versdrama formato kiu en anglalingva literaturo estas eksmoda dum jarcento sed daŭras en Esperanto-beletro, sed ĝenas plu pro temo jam delonge pleonasma. Kial Auld malŝparis tempon tion verkante? Ĉu pro forta konvinko pri la temo, aŭ ĉu pro pure beletrisma ekzerco de formo? Mi dekomence cerbumis, ĉu ĉi tia banalaĵo iel simptomas ian difekton en la kulturpolitiko de Auld, homo kaj verkisto cetere admirinda.

William Auld: "Unufingraj melodioj" (2)

Poemaro Unufingraj melodioj (1960) montras spurojn de la forma eksperimentado kiun Auld disvolvis en La Infana Raso (1956).

 "Konĉerto por unu fingro kaj orkestro" estas tre simboleca, de komenco kiam mortintoj akuzas vivantojn. Estas forma variado, eĉ iometa da grafika rimedo el konkreta poezio (kiel en La Infana Raso).Vivo kaj morto konsistigas la temon de ĉi tiu tri-movimenta poezia komponaĵo

La lingvaĵo de Noktaj pensoj respegulas la disajn imagojn de duonsonĝa stato.

Enestas vortĵonglado en "Variacio laŭ temo de Paul Klee".

En la sep "Japaneskoj" oni trovas naturon, dion, laboron, kaj sekson.

Enestas tri poemoj pri artistoj aŭ kreado:

La "arto poetika" de W. Auld
Poemo estas koito
Sinmortiginto

Dankinde enestas nur unu esperantisma poemo, sed mi tre ŝatas ĝin! -- Al la Granda Masonisto, pri Zamenhof. Laŭ ritmo kaj ripetitaj versoj ĝi rememorigas min pri la bluso.

Jen unu poemo pri beletro:

Gvidilo tra la Angla Poezio

Ĉi-libre enestas du poemoj forte mokantaj religion:

Septembra mateno
Kanto

Troveblas unu specifa kaj forta socikritika poemo:

La kvar stadioj de ŝtoniĝo

Kritikoj kaj observoj pri la homa situacio estas traktataj ĝenerale kaj ofte ekzistencialisme:

Necesas akso
Elegio en malnova tombejo
Provizore
Akcepto strangas
Venĝo
Unu el Ni

Oni trovas temojn kaj kelkfoje eĉ versojn trovebajn en La Infana Raso. Notu ekz. "Necesas akso".

Jen pli persone ekzistencialaj poemoj:

Ju Alten Oni Soras
Torĉlumo
Kiel molekuloj

Krom poemoj jam menciitaj, enestas 6 poemoj pri amo, amoro, sekso, kaj puritanismo:

Studaĵo
Memoro
     Verkoj de William Auld en korusa versio
Kredo
La korpon oni venkis
Gardu la infanojn!
Vi estas maro (ankaŭ ĉi tie)
    Verkoj de William Auld en korusa versio
    "Vi estas maro" from E. Grishkovets "Planeta" - YouTube
    Vi estas maro - YouTube
    Vi Estas Maro (el disko William Auld legas poezion)

Jen poemoj pri realaj aŭ mitoj personoj:

Julia sur Pandaterio
     Julia sur Pandatario / Julia on Pandataria, translated by Roy MacDonald
     Julia sur Pandatario: Julia on Pandataria (with commentary)
Jasono
La kromedzino de la levido
Beethoven

Jen poemo tema pri familio:

Mia filino  trijara
 

2014-08-20

William Auld: "Unufingraj melodioj" (1)

Post  Kvaropo (1952), post la eposo La Infana Raso (1956), aperis poemaro de William Auld, Unufingraj melodioj (La Laguna: J. Régulo [Stafeto], 1960). Ĝi konsistas el 31 poemoj + tri-movimenta poemo "Konĉerto por unu fingro kaj orkestro" + unuakta verskomedio "Kvazaŭ birdoj konstruas".

Jen la poemoj trovitaj Interrete:

La kvar stadioj de ŝtoniĝo
Ju Alten Oni Soras
Torĉlumo
Noktaj pensoj
Unu el Ni
Julia sur Pandaterio
     Julia sur Pandatario / Julia on Pandataria, translated by Roy MacDonald
     Julia sur Pandatario: Julia on Pandataria (with commentary)
Studaĵo
Memoro
     Verkoj de William Auld en korusa versio
Mia filino  trijara
Al la Granda Masonisto
Septembra mateno
Kanto
Vi estas maro (ankaŭ ĉi tie)
    Verkoj de William Auld en korusa versio
    "Vi estas maro" from E. Grishkovets "Planeta" - YouTube
    Vi estas maro - YouTube
    Vi Estas Maro (el disko William Auld legas poezion)
Gvidilo tra la Angla Poezio

La ceteraj poemoj estas:


La "arto poetika" de W. Auld
Poemo estas koito
Sinmortiginto
Japaneskoj
Necesas akso
Kiel molekuloj
Variacio laŭ temo de Paul Klee
Elegio en malnova tombejo
Provizore
Akcepto strangas
Venĝo
Jasono
La kromedzino de la levido
Beethoven
Kredo
La korpon oni venkis

Gardu la infanojn!

William Auld: "Spiro de l' pasio" (2)

Krom poemoj retligitaj en mia antaŭa afiŝo, kelkaj aliaj troveblas Interrete. Jen laŭ mia kategoriigo:

Am(or)o / Erotiko:
Honta forlogo
Simbolo
Anna

Esperanto/-ismo/-istoj:
Al mia amatino neesperantista
Eklogo pri la sankta afero
Konsekvenca kanto

Kreado (arta):
Verketi, jes

Aviado:
Dumnokta aviado
La granda aventuro

Vivsinteno:
Morgaŭ matene

Krome:
Rabista dormo
Mortanta folio
La pensiito
Pluva nokto
Ebrio
   Ankaŭ ĉe la kolekto de Juri FINKEL
   Ebrio: William Auld legas poezion (sonregistraĵo)

Jen la ceteraj poemoj en koncernaj kategorioj:

Kreado (arta):
Idoj
Konversacio kun mia poeto 

Arto / Beletro:

Rekviemo por la angla poezio

Esperanto/-ismo/-istoj:
Al Aŭtunaj Floroj (1912)
Al D-ro Ivo Lapenna
Rimportreto
Pri la Retoriko de D-ro Lapenna
Samideaneto
Insulo de fetiĉuloj

Krome:
Al urba infano
La vivo estas karuselo... 

Do restus por diskuti kategorioj:
Am(or)o / Erotiko (17-1)
Vivsinteno (11)

2014-08-19

William Auld: "Spiro de l' pasio" (1)

La poemaro "Spiro de l' pasio" de William Auld estas parto de la epokfara poemaro Kvaropo (1952), kiu inaŭguris la skotan skolon. Ĉe Vikipedio troveblas enhavtabelo de la tuta volumo. Auld kontribuis 63 poemojn. Mi krude klasifas ilin sub kategorioj konforme al miaj celoj. Kvankam pluraj poemoj estas plurtemaj, mi elektis nur unu temon po poemo. Jen:

Am(or)o / Erotiko           17
Vivsinteno                        11
Socikritiko/ Politiko      10
Esperanto/-ismo/-istoj   9
(Kontraŭ)religio            3
Kreado (arta)                 3
Arto / Beletro                 1
Filozofio / Mondbildo  1
Aviado                             2
Krome                             6

El la socikritikaj poemoj oni sorbas senton de grizeco de postmilita Britujo. Jen mia listo:

Laboristedzino
Godiva
La perfidita juno
Deklaracio
Konfeso
Mallumo
Patrujo mia
Glasgovo: La homoj
Nokte
Kondamnite

"Godiva" temas pri historia legendo. "Mallumo" kaj "Kondamnite" temas pri la deprima mondsituacio ĝenerale. Interalie, minacas ebleco de mondmilito. La ceteraj poemoj montras la premon kaj deprimon ĉe Auld pri la sorto de la laborista klaso.

Al ĉi tiuj mi aldonus poemon tiutempan neenlibrigitan antaŭ apero en antologio En barko senpilota:

Kapitalismo Venkis en Britujo (26.10.1951)

En apartan kategorion mi metas 3 poemojn en kiu rolas religio:

Al homo sapiens (Jen parto II: Homaro!)
Evoluo
Al Pastro

La du lastaj aperis en mia revuo Ateismo kun permeso de Auld. En sama letero al mi Auld esprimis ĉagrenon pri la aktuala (1980aj jaroj) reakcia stato de la socio.

En "Alvoko optimisma" Auld esprimas sian ĝeneralan (filozofian) perspektivon pri esperata socia kaj morala progreso de la homaro.

Do resume, konstateblas la socia kaj filozofia perspektivo de la juna Auld. Liaj valoroj restus konstantaj sian tutan vivon, sed circkonstancoj ja ŝanĝiĝus.

2014-08-06

William Sanders Scarborough & the First Universal Races Congress

I have blogged on both these subjects. For reference, first my bibliography:

First Universal Races Congress, London, July 26-29, 1911: Selected Bibliography

The conference proceedings can be accessed online. I see no contribution by Scarborough in it, though he did participate:

Papers on Inter-Racial Problems, Communicated to the First Universal Races Congress, Held at the University of London, July 26-29, 1911; edited by Gustav Spiller. London: P. S. King & Son; Boston: The World’s Peace Foundation, 1911. xlvi, 485 pp.

In his autobiography Scarborough gives an account of his participation in the First (and last) Universal Races Congress in London in July, 1911:

Autobiography of William Sanders Scarborough: An American Journey from Slavery to Scholarship, edited and with an introduction by Michele Valerie Ronnick, foreword by Henry Louis Gates, Jr. Detroit: Wayne State University Press, 2005. (Contents.) See chapter 19: Second Trip to Europe -- Delegate to the First Universal Races Congress -- [A] Rhine Trip; pp. 214-224. There is a prefatory remark on p. 213. The relevant information can be found on pp. 214-219, and in the final paragraph of p. 224. See also footnotes, pp. 378-380.

Following the commencement, I made preparations for my second trip to England as a delegate to the First Universal Races Congress to be held at the University of London in July where I was to present a paper. [p. 213]
Scarborough mentions his correspondence with W.E.B. Du Bois, who organized a Negro American delegation. Scarborough describes his sea journey with his wife to England, and his encounters on board, e.g. with Albert Bigelow Paine, designated biographer of Mark Twain, a friend of the Negro cause. Scarborough sketches the proceedings of the Congress, participants, and papers, and a press report.
But the keynote of this wonderful assembly was the unity of the human race and the brotherhood of man. Whatever the subject discussed the brotherhood of man was never lost sight of. It was advocated and emphasized by the followers of every sect and creed and all from the same platform. With this as a basis of equality of rights and opportunity, fair play in the race of life was urged by both Jew and Gentile. [217]
Scarborough continues to outline the other functions and encounters connected with the Congress. After visiting Cambridge University, he and the wife are off to Paris.  He returns to the theme of the Congress at the end of the chapter.
In the end we were at home again to receive a glad welcome and to report the Congress to school and friends, back from the great Races Congress, hoping that the men and women who claim to be such firm believers in the brotherhood of man will practice what they preach, and will help hasten the day when there will be no race problem. The future will show whether there has been any real substantial gain by such a concerted movement. [224]
Ouch!

Dothraki & conlanging backstory

How I created the languages of Dothraki and Valyrian for Game of Thrones by David J. Peterson, OUPblog, July 26th, 2014

David J. Peterson is a language creator who works on HBO’s Game of Thrones, Syfy’s Defiance, and Syfy’s Dominion. You can find him on Twitter at @Dedalvs or on Tumblr.
Peterson created the languages Dothraki, Valyrian, and Irathient. Conlang is now in the Oxford English Dictionary. Peters reviews the entire history of artificial language creation from Hildegard von Bingen in the 12th century to the current conlang craze. He mentions the three major epochs of language creation: the philosophical/scientific languages, languages intended for international communication (Esperanto, etc.), and finally conlanging proper as the creation of languages just for fun.  The first major, and isolated, conlanger in this last category was J. R. R. Tolkien. Conlangers were isolated from one another until the first Conlang Listserv appeared in the early 1990s. Conlangs of the last type cultivate rather than eliminate the idiosyncratic irregularities of natural languages.

Peterson reviews the methods of creating these conlangs.
The first, which I call the façade method, is to create a language that looks like a modern natural language by replicating the various features of a modern natural language.
The second method is Tolkien's method, the historical approach.
With the historical method, an ancestor language called a proto-language is created, and the desired language is evolved from it, via simulated linguistic evolution. The process takes a lot longer, but in some ways it’s simpler, since irregularities will naturally emerge, rather than having to be created by hand.
Peterson proceeds to discuss the conceptualization of time in conlangs.

The OED entry caps a quarter-century of the conlanging craze, so different from earlier times when conlangers were largely unaware of one another's existence.

2014-08-04

Esperanto Day at the British Library


Esperanto 26 is Esperanto's birthday, i.e. the date the first book ("Unua Libro") was published in 1887. The British Library commemorates this occasion this year:

Through the world a mighty voice is ringing… by Olga Kerziouk, British Library, 25 July 2014

Note links to other Esperanto pages on the British Library site. The British Library contains holdings on aspects of Esperanto, including the Universal Esperanto Congresses featured here, among them the ill-fated 1914 conference (see postcard above) nullified by the outbreak of World War I, and the British contribution to the Esperanto movement.

2014-08-03

Sándor Szathmári mortis antaŭ 40 jaroj

Sándor Szathmári (19 Junio 1897 – 16 Julio 1974)

La 16an de julio okazis la 40a datreveno de la morto de unu el niaj plej originalaj kaj eminentaj esperantistaj verkistoj. Do oni kaptu la okazon rememorigi la publikon pri Szathmári en la Esperanto-gazetaro.

Ĝis nun mi scias nur pri du artikoloj en Literatura Foiro #270, de László Radacsy ("Inde giganto, malinde nano") kaj Giorgio Silfer, anoncitaj ĉe retejo de Esperanta Civito:

Literatura Foiro 270 esee abundas

Mi daŭrigas proprajn klopodojn disvastigi Szathmári en la fako Utopiaj Studoj en Usono.