Jewish utopian nostalgia & Esperanto in fiction: 2 reviews

This seems to be a trend in Jewish novels for a number of years now. Looking backward, reflecting on dashed hopes and lost possibilities, ideals failed or betrayed: Jewish fiction is casting Esperanto in a utopian role.  Here are my two latest reviews:

• Is Emigration Good for Soviet Latvian Jews? David Bezmozgis, The Free World reviewed by R. Dumain 


• Amos Oz Mourning Jewish Utopia: Between Friends reviewed by R. Dumain

Witold Gombrowicz & Esperanto?

Mi komencas legi Witold Gombrowicz, en anglalingvaj tradukoj. Mi legis lian verkon Filozofio en 6 horoj kaj 15 minutoj kaj nun legas la unuan volumon de lia Taglibro.  Ekzistas pri li artikolo en Esperanto en Vikipedio:

http://eo.wikipedia.org/wiki/Gombrowicz

Mi ne povis trovi la ekziston de ajna traduko el lia verkaro en Esperanto. Nu?

Kaptis mian intereson la okupateco je Gombrowicz pri la problemo de provinceco, kiu por li estas pola provinceco. Mi ne konas polan kulturon, do jen nova temo miaflanke, kiun oni certe povas apliki al diversaj situacioj.

Kvankam la elirpunkto malsamas, mi pensas pri eseo de pola Esperantisto:

"Letero el ekster la (E-) kulturo" de Radosław Nowakowski

Ĉu estas koincido, ke ankaŭ Nowakowski estas polo? Li deziras liberiĝi el la katenoj de kulturo. Gombrowicz volis liberigi propran denaskan kulturon el provinceco. La temoj ŝajnas iom apartaj, sed mi supozas ke ekzistas rilato.

Esperanto mem servas diversajn funkciojn. Unu ideologio emfazas la konservadon de naciaj kulturoj. Sed efektive Esperanto ankaŭ servis kiel eskapilo el la sufoko de lokaj cirkonstancoj, aparte en orienta Eŭrope sed ankaŭ aliloke.

Mi komencis blogi pri Gombrowicz anglalingve:

Witold Gombrowicz confronts (Polish) provincialism

Witold Gombrowicz: Philosophy in 6 1/4 hours (1)

Blake couplet in Esperanto / Versoj de William Blake & Bob Dylan

I haven't had much time for Esperanto lately, but the notion of translating this couplet popped into my head:

How do you know but ev'ry Bird that cuts the airy way,
Is an immense world of delight, clos'd by your senses five?

      -- William Blake, The Marriage of Heaven and Hell, Plate 7

My Esperanto translation:

Kiu scius, se ĉiu bird’ tranĉante ĉielvojon
ĝuas ene vastan mondon kiun via sensokvino kaŝas?

I did it!

In 1987, I used the coinage "ĉielvojo" to translate (on this blog) the ending of a Bob Dylan song:

 Ah, my friends from the prison, they ask unto me
“How good, how good does it feel to be free?”
And I answer them most mysteriously
“Are birds free from the chains of the skyway?”

       -- Bob Dylan, "Ballad in Plain D"

Me:

Amikoj ripetas en la karcer':
"Kiel bone, kiel bone ja sentus' liber'."
Sed mi respondas kun multa mister':
"Ĉu birdojn ne ĉenas ĉielvojo?"