2014-01-31
2014-01-23
Esperanto in North Dakota in 1910
Esperanto in North Dakota, by Derek Dahlsad, Dakota Datebook, Sunday, August 11, 2013
"On
this date in 1910, the Turtle Mountain Star reported a colony of
Esperanto speakers had taken root in rural Stutsman County."
Here is a brief report of an obscure episode in the history of the American Esperanto movement, with an audio file accompanying the transcript. The source given is “Colony in Stutsman County are using universal language,” Turtle Mountain Star, 8/11/1910.
Verkis Ralph Dumain je 9:45 PM 0 komentoj
Rubrikoj: 1910, Esperanto-movado, radio, sonregistraĵoj, usona historio
2014-01-15
Insulo de la Rozoj / Republic of Rose Island
La Insulo de la Rozoj / Republic of Rose Island estis mikroŝtato kiu deklaris sian sendependecon el Italio sed estis detruita de la itala mararmeo. Jen retejo:
Republic of Rose Island – Isola delle Rose – Insulo de la Rozoj (en la angla kaj la itala)
Kaj jen filmo/video INSULO DE LA ROZOJ (plena filmo en Esperanto kaj la itala)
Filmo pri la historio de la libera teritorio de la INSULO DE LA ROZOJ. Verkita de Stefano Bisulli, Vulmaro Doronzo, Giuseppe Musilli, Roberto Naccari. Productaĵo CINEMATICA
Verkis Ralph Dumain je 10:16 PM 0 komentoj
Rubrikoj: filmoj, historio, Insulo de la Rozoj, Italio, libereco, videoj
2014-01-05
Interna ideo, cinike
Mi plurfoje blogis pri satirado de esperantistoj kaj la Esperanto-movado fare de esperantistoj. Jen gvidilo:
Nova Esperanta Krestomatio . . . & satiroj
Mi forgesis mencii mian propran poezian kontribuegon:
La Interna Ideo
Mi ĵus trovis pluan specimenon, ja aplikeblan:
LA INTERNA IDEO
de Poul Thorsen
estas viva muzeo
por mistiko kaj ambiciemo
kaj por malsamidea subpremo.
Verkis Ralph Dumain je 1:05 PM 0 komentoj
Rubrikoj: cinikismo, Esperanto-movado, humuro, interna ideo, poezio, Poul Thorsen, satiro
Poul Thorsen kontraŭ rasismo (2)
Mi jam blogis pri poemoj kaj eseoj de Poul Thorsen pri rasismo. La poemo pri Josephine Baker mi memoras de kvar jardekoj; la aliajn mi trovis pli lastatempe.
Afriko
al blankaj, pli fruaj regantoj
laŭ plene egalaj reguloj
estas pli ol meritas blankuloj.
Blankalogio
Malŝatas mi du malĝustaĵojn de l' mondo:
Diskriminacion pro rasa integro
kaj devon dividi bufedon kun negro.
Verkis Ralph Dumain je 12:17 PM 0 komentoj
Rubrikoj: Afriko, negraj usonanoj, poezio, Poul Thorsen, rasismo
Idiot's Delight, Esperanto, & Hollywood's collusion with fascism
The use of Esperanto in cinema has been discussed, for example: Esperanto and Cinema. One example, which has been documented in various places, is the film Idiot's Delight. (The Esperanto version of the Wikipedia article does not give an adequate explanation for the use of Esperanto in the film). In a recent historical work, the political context is outlined:
Throughout the film industry's relatively brief existence, moviemakers—protective of their profits and worried about private pressure groups and government censorship—had done their best to avoid controversy. They were particularly concerned about not offending important foreign markets, which accounted for at least half their annual revenues. In the 1930s, Germany and Italy were key outlets for American movies, and studio heads were reluctant to do anything that might anger those countries' totalitarian leaders.Robert Sherwood was made aware of that fact when his Pulitzer Prize-winning play, Idiot's Delight, was optioned by Metro-Goldwyn-Mayer in 1936. Both antiwar and anti-Fascist, Idiot’s Delight, set in a small Italian hotel on the Swiss border, focuses on a disparate group of international travelers who are stranded when Italy launches a surprise air raid on Paris. To avoid annoying Italy, the head of MGM, Louis B. Mayer, ordered the story's setting changed to an unnamed country whose inhabitants spoke Esperanto instead of Italian. There also was to be no mention of Fascism. The Italian consul in Los Angeles was given final script approval, and MGM previewed the film for representatives of the Italian government.
When Sherwood, who wrote the screenplay, was asked if he had had any collaborators, he ruefully replied, "Yes—Mussolini." Expurgated and defanged, Idiot's Delight was roundly panned by the critics when it was finally released in early 1939. And despite all MGM's efforts to placate Italian sensibilities, Italy ended up banning it, as did Spain, France, Switzerland, and Estonia.SOURCE: Olson, Lynne. Those Angry Days: Roosevelt, Lindbergh, and America's Fight Over World War II, 1939-1941 (New York: Random House, 2013), pp. 362-363.
Verkis Ralph Dumain je 12:12 AM 0 komentoj
Rubrikoj: faŝismo, filmoj, kino, mondmilito
2014-01-04
Poŝtmarkoj & the 6a UK
Jen poŝtmarko pri la 6a UK, trovita ĉe Rainbow Stamp Club: Esperanto stamps. Ĝi ne estas oficiala usona poŝtmarko; mankas ajna tia indiko. Do kies poŝtmarko estas ĉi tiu?
Verkis Ralph Dumain je 12:00 PM 0 komentoj
Rubrikoj: 1910, 2010, kongresoj, poŝtmarkoj, Universala Kongreso, Vaŝingtono
2014-01-01
Jonathan Swift, Gulivero, filozofiaj lingvoj, & Esperanto
La hungaraj verkistoj kaj esperantistoj Frigyes Karinthy kaj Sándor Szathmári utiligis la rolanton Guliveron en siaj romanoj Vojaĝo al Faremido & Kapilario, kaj Vojaĝo al Kazohinio.
La dua interespunkto estas ke, en la tria parto de La Vojaĝoj de Gulivero (Vojaĝo al Laputa, Balnibarbi, Luggnagg, Glubbdubdrib, kaj Japanio) Swift prezentas satiron de la siaepokaj filozofiaj artefaritaj lingvoj (el kiu la plej fama estas tiu de John Wilkins). Antaŭ pli ol duonjarcento aperis Esperanta traduko de tiu rakonto, en Angla Antologio, kaj lastatempe mi enretigis ĝin:
La Granda Akademio en Lagado, el: Vojaĝo al Balnibarbi de Jonathan Swift, tradukis William Auld
En la sama antologio troveblas alia ĉerpaĵo el la sama verko, ankaŭ de mi enretigita:
La Struldbrugoj; El: Vojaĝo al Lugnago de Jonathan Swift, tradukis William Auld
Swift povus esti taksata pioniro de sciencfikcio. Pri la revoj tiutempaj, rimarku ankaŭ:
Ebleco de Vojaĝo al la Luno (el La Eltrovo de Nova Mondo) de John Wilkins, tradukis William Auld
Partoj de La Vojaĝoj de Gulivero ricevis Esperantajn tradukojn, el kiuj unu haveblas interrete:
El "Vojaĝoj de Gulivero," en: Legolibro por kursanoj (Tangerud, Odd), p. 25-31.
Gulliver en Liliputlando (mallongigita), trad. M. Inman, ilustrita de J. R. Monsell. Londono: Speaight and Sons, [proks. 1910]. 62 p. Re-eldono: Gulivero en Liliputo, lingve reviziita, Inko, 2002.
Unua vojaĝo de Gulivero: Liliputo, el angla lingvo trad. Ethel M. Prent, antaŭparolo de Edward Ockey. London: Maitland, 1961. 63 p.
La vojaĝoj de Gulivero. I: Vojaĝo al Liliputlando, esperantigis Jos. A. de Roos. Tilburgo: Smits, 1933. 112 p.
Ekzistas tradukoj de aliaj verkoj de Swift en Esperanto:
Ĉiama Aktualaĵo (Bononcinni swears that Handel...), trad. AEW, La Brita Esperantisto, 1909, p. 109.
Meditado pri balailo [ĉerpaĵo], trad. AEW, La Brita Esperantisto, 1911, p. 226.
Verkis Ralph Dumain je 2:34 PM 0 komentoj
Rubrikoj: angla literaturo, ars combinatoria, beletro, Britio, Frigyes Karinthy, interlingvistiko, John Wilkins, Jonathan Swift, Sándor Szathmári, satiro
Stacia Pilkludo (Basbalo) en 1910
En 2010, okaze de la jarcenta datreveno de la Universala Kongreso (UK) de Esperanto kaj la vizito de Zamenhof en Vaŝingtono, mi parolis tiuteme ĉe Nacia Publika Radio kaj mi prelegis ĉe landa kongreso de la asocio Esperanto-USA kaj ĉe Zamenhof-Simpozio ĉe UNo (ĉe kiu George Soros aperis). En tiuj prelegoj mi montris multajn artikolojn el la tiamaj kvar precipaj ĵurnaloj de Vaŝingtono: ĉiutage oni raportis pri la UK de 1910.
En 1910 oni nomis la usonan sporton basbalon "stacia pilkludo." Dum la UK profesia teamo ludis basbalon unufoje utiligante Esperanton. Oni raportis pri tio en la ĵurnaloj.
Nu, ekzistas libreto da la regularo de basbalo, eldonita en 1910. Lastatempe mi trovis kaj enretigis ĝin:
Kondukanto al la Stacia Pilkludo (Basbalo)
Verkis Ralph Dumain je 6:01 AM 0 komentoj
Rubrikoj: 1910, 2010, basbalo, Esperanto USA, kongresoj, Universala Kongreso, Zamenhof Symposium 2010