Georgo Verda (Izrael Lejzerowicz), Kola Ajayi, & la blanka homo
Lejzerowicz estas bone konata kiel aŭtoro de la satiro El la "Verda Biblio". Li ankaŭ distingiĝis per traduko de La Sorĉistino el Kastilio de Sholem Asch. Kiel Georgo Verda Lejzerowicz esprimis multe da amareco pri la stato de la homa socio kaj pri la Esperanto-movado. Mi jam raportis pri lia eseo "Zamenhof eraris." Mi ĵus enretigis alian rimarkindan eseon:
“Nigraĵoj,” en Literatura Mondo, aprilo 1933 (#4), p. 55.
Ĉi tie mi lernas unuafoje pri la joruba esperantisto Kola Ajayi. Jean Forge rekrutis S-ron Ajayi kaj verkis pri li en "Nia Nigra Filo," nuntempe kritikata kiel rasisma. Nu, Verda/Lejzerowicz mokas la tutan prezenton de Ajayi inter la blankulaj esperantistoj. La blankulo rajtas ĝui la afrikanon kiel ekzotikan primitivulon senpolitikigitan, tiel restante "senkulpe blanka." Verda / Lejzerowicz skeptikas ankaŭ, pripensante la sintenon de usonanoj pri negroj, pri la bonvenigemo de usonaj esperantistoj. Li prezentas la demandon, ĉu la diablo estas nigra, aŭ blanka? Ludante kun la kolorsimbolismo, li montras diversekzemple la "nigron" de la diabla blanka mondregno.
Ĉu Lejzerowicz iomete anticipis propran eventualan sorton en blankula civilizo? En 1942 li mortis en nazia ekstermejo Treblinka.
Posts
2 comments:
Interesa trovaĵo! Mi ne aŭdis pri Kola Ajayi antaŭe. Dankon pro la atentigo kaj enretigo.
Krom la ja interesa politika kaj movadhistoria enhavo, estas ankaŭ diversaj vortludoj, kiuj iafoje memorigas min pri Schwartz ("glava raso"; "Ĝemevo" - aŭ ĉu "Ĝemevo" estis nur komposta eraro? "Digo de Nacioj" simila aperas en la PDF. Hm.)
Tamen "vekis la koloron" (kvankam ĝi ŝajnus tute taŭga vortludo en tiu kunteksto!) en via versio verŝajne estas tajperaro, ĉar la skanaĵo montras "vekis la koleron".
(Ho, kaj "komponisto" estu "kompostisto".)
Dankon! Mi faris la korektojn. La ceteraj vortludoj ja estas en la originala skanita teksto. Mi supozas ke Verda/Lejzerowicz intence vortludis.
Post a Comment