Vladimir Nabokov (2): Pala Fajro

Antaŭ pluraj jaroj mi legis, ne kun multe da pacienco, la kuriozan metafikcian verkon Pale Fire de Vladimir Nabokov, kiu konsistas el antaŭparolo, poemo (verko en la verko), kaj komentaro pri la poemo.

Plu pri tio kaj pri Nabokov troveblas en mia bibliografio:

Vladimir Nabokov: Science Fiction, Artificial Languages, Ars Combinatoria, Narrative Structure, Martin Gardner, Play: An Arbitrary Bibliography

Mi aldonis sekcion pri (Nova) Zembla, reala loko kiu eble havas ligon al ĉi tiu verko kaj ankaŭ rolas en poemoj de aliaj verkistoj, ekz. la konata hungardevena poeto kaj tradukisto George Szirtes (kiu interalie angligis La Tragedio de l' Homo).

La poemo mem (verko en la verko) ricevis Esperantan tradukon:

Pala Fajro, tradukis/adaptis Meva Maron, La Kromkancerkliniko, n-ro 7 (suplemento al La Kancerkliniko, n-ro 52, 1989).

La originalo ne inspiris min, sed ĝi interesis min pro la fickia lingvo Zemblan kaj la temo kombinatoriko (kiu rilatas al mia longtempa intereso pri la historio de ars combinatoria). Hieraŭ mi legis la Unuan Kanton de la traduko, kaj ĝuis la belan lingvaĵon. Do gratulon al Meva Maron!

En mia antaŭa afiŝo ĉi-tema mi aldonis mian tradukon de versoj pri kombinatoriko. Jen la traduko de la samaj versoj fare de Meva Maron, el la Kvara Kanto, versoj 970-976:

                Mi sentas min kompreni
l’ ekziston, aŭ almenaŭ etan parton
de mia ekzistado, nur ĉar arton
esprimas kombinatorika rav’;
do se validas mia skanda prav’
de l’ mond’ privata, ankaŭ l’ univers’
sonoras ĝuste, laŭ mia jamba vers’.

On Carnap as an Esperantist & cosmopolitan (vs Heidegger)

As the philosopher Michael Friedman has recently shown, Carnap knew Heidegger’s work and standpoints well, and had read him quite seriously. He attended the debate between Heidegger and Cassirer at Davos in 1929 and took a walk with Heidegger and conversed with him in a café. He studied Sein und Zeit (Being and Time) and expounded its philosophical purpose to the Vienna Circle around Moritz Schlick as an entrée to the group. Heidegger represented a rival means and approach to “overcoming metaphysics,” the task that this magician of the Black Forest promised to accomplish by going back to a more primordial, prerational sense of human existence, its elementary Dasein, which stood as the opposite of the progress of science and cosmopolitan modernity. Once Heidegger had turned Nazi, Schlick had been murdered, and Carnap, Neurath, and Philipp Frank—along with their allies Hans Reichenbach and Carl Hempel in Berlin— began to migrate West, away from anti-Semitic repression, their political conflict with the forces of the xenophobic Right filled out and extended the terms of the methodological conflict.

This was the original “linguistic turn.” Recent biographies have strongly humanized Rudolf Carnap away from the image of a stern logician and into a true man of enlightenment and a utopian of international cooperation. Carnap favored the construction of “ideal languages” both in logic and in reality, artificial languages that could overcome the errors and historical demerits of natural language, not from any disapproval of human history but because he maintained the cosmopolitan Enlightenment ethos of Kant’s “Perpetual Peace,” as in his love of Esperanto. Friedman has pointed out the touching rhapsody in Carnap’s intellectual autobiography when he recounts teaching himself the language at the age of fourteen and attending a performance of Goethe’s noble Iphigenia performed in the rationalized international language. “It was a stirring and uplifting experience for me to hear this drama, inspired by the ideal of one humanity, expressed in the new medium which made it possible for thousands of spectators from many countries to understand it.” After the tragedy of World War I, young man Carnap hiked through Finland, Estonia, Latvia, and Lithuania with a Bulgarian friend: “We stayed with hospitable Esperantists and made contact with many people in these countries. We talked about all kinds of problems in public and in personal life, always, of course, in Esperanto.”

SOURCE: Greif, Mark. The Age of the Crisis of Man: Thought and Fiction in America, 1933–1973 (Princeton University Press, 2015), chapter 10--Universal Philosophy and Antihumanist Theory, pp. 288-289.

Novelaro de Bernard Golden

Mi ĵus tralegis la jenan novelaron:

Hieraŭ - hodiaŭ - morgaŭ: noveloj de Bernard Golden. La Laguna: TK Stafeto, 1982. 96 p.

ENHAVTABELO

1. Inicado en la Groto ... 5

2. La Profanado ........ 15

3. Malegala Disdivido .... 21

4. La Vosto de la Vero . 29

5. Incidento en Krotal-Kanjono .. 35

6. La Lasta Misio . . . . . 43

7. Tropika Festeno ..... 49

8. La Venĝo .... 57

9. Ruĝa Vino kaj Blanka Marmoro.. 63

10. Mallonga Vojaĝo al Brazilo . . 75

11. Posttagmezo en El Prado.... 81

12. Kosma Rubaĵo .......... 89

Mi enretigis la lastajn du rakontojn ĉar ili estas sciencfikciaj. Kiel la titolo de la novelaro sugestas, la rakontoj situas en la pasinteco, la aktualo, kaj ia nespecifa futuro.

Jen recenzoj  ĉe OLE de ĉi tiu novelaro:

Bernard Golden: Hieraŭ, hodiaŭ, morgaŭ

Mi taksas ĉi tiun rakontaron pli-malpli amuza leĝera legaĵo. Pri la sciencfikciaĵoj ...

La surprizo en Kosma Rubaĵo povus prezentiĝi iom pli lerta. La mistera substanco eltirita de metero estas taksata minaco al la Tero, ĝis alvenas la surprizo. Tiu transiro ne estas sufiĉe motivata en la rakonto.

Posttagmezo en El Prado estas pli interesa kaj iom pli lerta. Rolas fama pentraĵo de Velázquez, "Las Meninas" — “La Ĉambelaninoj.” Koincide, kiam mi legis ĉi tiun rakonton, mi samtempe spektadis la hispanan sciencfikcian televidprogramon El Ministerio del Tiempo [La ministerio de la Tempo], en kiu konstante rolas Velázquez. Pri la rakonto de Golden, legu mem.