En Septembro 2006 mi lernis ke John McWhorter, uson-negra konservativulo kaj lingvisto, laŭdire konas/komprenas Esperanton. Mi malamas ĉiujn negrajn konservativulojn, kaj mi surfekis lian libron Aŭtentike Negra. Se vi povas legi la anglan lingvon, vi povas legi mian recenzon inter miaj ceteraj recenzoj ĉe amazon.com. McWhorter, kies profesia fako estas lingvistiko, estas specialisto pri kreoloj. Mi tamen malamas lin, sed la ligo kun Esperanto estas notinda. Legu sube fragmenton el intervjuo.
[Verkite anglalingve 17 Sep 2006]
I just discovered that John McWhorter, black conservative and linguist, knows Esperanto. I despise all black conservatives, and I trashed McWhorter's book Authentically Black. If this stuff interests you, you can read my review lodged amidst my other amazon.com reviews.
But the interesting fact of the day is that McWhorter, a specialist in creoles, knows Esperanto. I don't detest him any the less, but it's still noteworthy:
Booknotes, March 2, 2003
Authentically Black: Essays for the Black Silent Majority by John McWhorter
LAMB: What are the scope of those 12 languages that you can read?
MCWHORTER: Oh, let's see. I don't think about it much anymore. There's French and there's Spanish and there's Italian and there's Portuguese. There is German and there's Dutch and there's Swedish. There is Hebrew. There's Russian. There is Swahili. There's Japanese. And what am I leaving out? Something. . .
(CROSSTALK)
MCWHORTER: . . . Esperanto.
LAMB: Esperanto?
MCWHORTER: Yes.
LAMB: Which is what kind of language?
MCWHORTER: Esperanto's an artificial language that was created by a peaceful-minded gentleman in the late 1800s. And there are still Esperantists around. It's supposed to be an international language. Really, it's a kind of a watered-down Romance language, and I always just thought it was cute, really. So (UNINTELLIGIBLE)
2007-03-31
Esperanto & the Holocaust Museum (Holokaŭsto-Muzeo)
[Verkite anglalingve 2007.01.19, red. 2007.03.31 & 2007.04.04]
I experienced an intellectually stimulating but ultimately very depressing day [2007.01.18] at the United States Holocaust Memorial Museum [in Washington DC] attending this symposium: The Holocaust: Cultural Elites, Collaboration, Murder.
It was, conceptually speaking, quite fascinating. But I started reacting emotionally during the last two presentations, which were about Eastern Europe. The last paper was about the Romanian Iron Guard, which was over the top. But before that, there was a talk with film clips, on the Hungarian film industry and anti-Semitic tropes in Hungarian film in the 1930s. I never knew much about Hungary, but contemplating this situation made me physically ill. And it made palpable for me the social conditions under which Esperanto literature flourished in Hungary in the 1930s, reaching unprecedented aesthetic heights at the very moment that the surrounding society was plunging into barbarism.
Some years ago Jim Ryan organized a symposium on Esperanto at the Holocaust Museum. While those of us who participated offered some relevant historical information, the Holocaust Museum wanted extensive documentation, preferably primary sources on anything related to Esperanto and the fascist persecutions. I was supposed to be a liaison to the museum forwarding them whatever documentation I could dig up. I never found the time to make this a serious project, but some time later I inquired at the IEMW, the Esperanto section of the Austrian National Library, and I was informed they had material, but specifics were not given. (This was before their catalog was digitized and searchable on the Internet. I don't know the situation now.) And books on the subject continue to appear in Esperanto. In addition, the memoir (Maskerado Ĉirkaŭ la Morto) of Esperanto publisher Teodoro Schwartz—father of George Soros—was translated into English by Humphrey Tonkin and is in the museum's library.
Esperanto is included in the museum's online photo archive:
Both photos belong to the story of Paul Halter, who survived Auschwitz and was later credited for his role in the Belgian Resistance.
The online library catalog yields these items:
Lest we forget, lest we forget.
"Fascism has awakened a sleeping world to the realities of the irrational, mystical character structure of the people of the world."
— Wilhelm Reich
La supra anglalingva teksto resumas simpozion pri kunlaborado de intelektuloj kun la nazioj, sen rilato kun Esperanto. Cetere, mi raportas pri aferoj pri Esperanto troveblaj en la arkivoj en la Usona Memoriga Holokaŭsto-Muzeo. Konsultu ankaŭ mian retpaĝon kun fotoj kaj biografieto de esperantisto Paul Halter kaj familianoj.
I experienced an intellectually stimulating but ultimately very depressing day [2007.01.18] at the United States Holocaust Memorial Museum [in Washington DC] attending this symposium: The Holocaust: Cultural Elites, Collaboration, Murder.
It was, conceptually speaking, quite fascinating. But I started reacting emotionally during the last two presentations, which were about Eastern Europe. The last paper was about the Romanian Iron Guard, which was over the top. But before that, there was a talk with film clips, on the Hungarian film industry and anti-Semitic tropes in Hungarian film in the 1930s. I never knew much about Hungary, but contemplating this situation made me physically ill. And it made palpable for me the social conditions under which Esperanto literature flourished in Hungary in the 1930s, reaching unprecedented aesthetic heights at the very moment that the surrounding society was plunging into barbarism.
Some years ago Jim Ryan organized a symposium on Esperanto at the Holocaust Museum. While those of us who participated offered some relevant historical information, the Holocaust Museum wanted extensive documentation, preferably primary sources on anything related to Esperanto and the fascist persecutions. I was supposed to be a liaison to the museum forwarding them whatever documentation I could dig up. I never found the time to make this a serious project, but some time later I inquired at the IEMW, the Esperanto section of the Austrian National Library, and I was informed they had material, but specifics were not given. (This was before their catalog was digitized and searchable on the Internet. I don't know the situation now.) And books on the subject continue to appear in Esperanto. In addition, the memoir (Maskerado Ĉirkaŭ la Morto) of Esperanto publisher Teodoro Schwartz—father of George Soros—was translated into English by Humphrey Tonkin and is in the museum's library.
Esperanto is included in the museum's online photo archive:
[As the search engine does not yield stable URLs, I have assembled the photos and captions on my own web page in accordance with the Museum's regulations and have added my Esperanto translation.]Meeting of Esperanto speakers in Huesco, Spain. [Photograph #61563]
Annual conference of Esperanto speakers in Brussels, Belgium. [Photograph #63673]
Both photos belong to the story of Paul Halter, who survived Auschwitz and was later credited for his role in the Belgian Resistance.
The online library catalog yields these items:
Balbin, Julius.The Nazis' own archives of SS activities in Poland are available. The following information was found in a USHMM Archival Finding Aid:Bitch of BuchenwaldSoros, Tivadar
Dwellings of doom = Damnejoj
Strangled criesMasquerade: dancing around death in Nazi-occupied HungaryS?panska revolucija u slici 19. juli 1936 = Estampas de la revolucio´n espan~ola 19 julio de 1936 = La re´volution d'Espagne en image 19. julliet>
The Steven Spielberg Archive contains this documentary film:manuscript RG-15.007M
Records of the RSHA - Reichssicherheitshauptamt (Office of the High Command of Security Service pursuing the racial objectives of the SS through Race and Resettlement Office) [microform].including:
291. Radio broadcasts (texts of). Folder labeled Classeur "L'Esperanto": lists of foreign radio broadcasts by topic, 1940, with typed scripts. January, September 1940. 310 pages.
417. Correspondence concerning the movements of Experimentalists. SDHA II 113: reports to Heydrich on Catholic Esperanto movement. 1935. 8 pages.
421. Correspondence concerning the organization of Experimentalists Instructionalists). SDHA II 122: file on Esperanto Orgaization; seized printed matter and correspondence; SD reports to Heydrich and internal directives and correspondence. 1931 - 1937. 265 pages.
Five Cities
Story RG-60.2479, Tape 239
Title: Jewish Life in Bialystok
Event Date:1939
Category: Documentary
Language: Yiddish
Place: Bialystok, Poland
Description: From NCJF catalog: Vivid cinematography and music evoke the industrial and cultural center that was Bialystok in 1939. Images of smokestacks, power looms and textile workers; downtown shops and buses,market day with peasants and horses; schools, synagogues, the Sholem Aleichem Library, the TOZ sanatorium, and a community-run summer camp reflect the diversity of the city's 200 year old Jewish community. In addition to the tile-roofed home of Dr. Zamenhof, creator of Esperanto, "Jewish Life in Bialystok" features memorable images of a spacious park where young adults relax and children play.
Source: Steven Spielberg Jewish Film Archive (SSJFA)
Copyright: Steven Spielberg Jewish Film Archive (SSJFA)
Time Code: 03:01:16 - 03:11:24
USHMM Format: 16mm, b/w pos; 1"; Betacam SP; VHS
Director:
Producer: Yitzhak Goskind
CameramanV. Kazimierczak; Text/Narration: Asher Lerner
Production Date: 1939
Biography / History:
Accession Info:
PE Monitor:
Notes: "Five Cities": In 1938 and 1939, Shaul and Yitzhak Goskind of Warsaw-based Sektor Films produced six short films about urban Jewish communities in Poland. One, about Lodz, is lost. The other five-on Bialystok, Cracow, Lwow, Vilna, and Warsaw-have survived.
Lest we forget, lest we forget.
"Fascism has awakened a sleeping world to the realities of the irrational, mystical character structure of the people of the world."
— Wilhelm Reich
La supra anglalingva teksto resumas simpozion pri kunlaborado de intelektuloj kun la nazioj, sen rilato kun Esperanto. Cetere, mi raportas pri aferoj pri Esperanto troveblaj en la arkivoj en la Usona Memoriga Holokaŭsto-Muzeo. Konsultu ankaŭ mian retpaĝon kun fotoj kaj biografieto de esperantisto Paul Halter kaj familianoj.
Borges en Esperanto
Verkite alibloge 17 septembro 2006
Tradukoj de Borges en Esperanto
Tradukoj de Borges en Esperanto
- La atestanto, trad. Jorge Camacho
- Tri versioj de Judaso, trad. Fernando de Diego, La Ondo de Esperanto, n-ro 6 (37), 1997.
- La Biblioteko de Babelo, trad. Manuel Giorgini
- La Skribaĵo de la Dio, elangligis Robert L. Read el traduko fare de L. A. Murillo, septembro 2004, Austino, Teksaso, Usono
- La sonĝo de Coleridge, trad. Manuel Giorgini
- Jonatano Edvardso (1812-1892), poemo
- Poemo de Johano Lopez kaj Johano Ward, verkita de Borges, 1982
- La kunĵurantoj, poemo verkita de Borges, 1995
Mencioj de Borges en Esperanto
- "«Mi Ne Deziras Esti Juvelo»" de Georgi Miĥalkov (mia-reteje)
Aliaj tradukoj
Referenco: Borges ĉe mia anglalingva blogo "Studies in a Dying Culture" [Studoj pri Mortanta Kulturo]"La biblioteko de Babelo," trad. Giulio Cappa, en: Sferoj 2: sciencfikcio kaj fantasto, p.15-24.
"La libro el sablo," trad. Liven Dek, en: Sferoj 4: sciencfikcio kaj fantasto, p.15-20.
Borges & EVA
Notu, ke la Esperantlingva Verkista Asocio (EVA) havas novan retejon.
Notu ĉi tiun paĝon:
Letter from Esperantlingva Verkista Asocio (Association of Esperantophone Writers) to Swedish Academy
Notu, sub rubriko "Diverse":
Notu ĉi tiun paĝon:
Letter from Esperantlingva Verkista Asocio (Association of Esperantophone Writers) to Swedish Academy
Notu, sub rubriko "Diverse":
Borges en Esperanto. La eldonejo Sezonoj planas aperigi volumon kun elektitaj verkoj de Jorge Luis Borges, sub la redakto de István Ertl kaj lingva kontrolo de Antonio Valén. Kunlaboras en la projekto i.a. Jorge Camacho, Giulio Cappa, Tomasz Chmielik, Liven Dek, Kris Long, Higinio García, Gonçalo Neves, Joxemari Sarasua kaj Francisco Veuthey. Specimenon en la traduko de Jorge Camacho vi povas legi ĉi tie.Tio estas: La atestanto, de Jorge Luis Borges, tradukis Jorge Camacho.
2007-03-30
Simon Aarse & Sennacieca Revuo
[Verkite 2006.06.20, rev./red. 2007.03.31]
Mi pasintjare elfosis miajn numerojn de Sennacieca Revuo serĉe de kelkaj filozofiaj eseoj. Mi ne trarigardis ilin minumume dum 15 jaroj, verŝajne pli. (La sama fakto plejparte veras pri miaj ceteraj Esperanto-revuoj.) Mi havas nur magran gamon da numeroj: la plejmulto el numeroj de #88 (1960) ĝis #110 (1982).
Nu, jam aperadis pluraj altkvalitaj literaturaj kaj kulturaj revuoj en Esperanto. Sed alifacete la intelekta vivo en Esperantujo emas aŭ emis esti . . . nu, ne konstante ĉe la plej alta nivelo. Cetere, ŝajnas ke la Esperanto-kulteco asociiĝas kun frenezaj filozofiaj ideoj. Sed, rerigardante mian etan SR-kolekton, mi konstatas ke temas pri surprize altnivela intelekta enhavo, specife en la fakoj kiuj min interesas--filozofio, intelekta historio, kaj socikultura teorio kaj historio. Mi ne certas, sed mi dubas, ĉu alia Esperanto-revuo superas aŭ egalas tiun nivelon.
Mi ne abonas SR, do mi ne scias ĉu ĝi daŭrigas sian historion de altkvalitaj eseoj. La enhavo de ties numeroj listiĝas rete nur je kelkaj jaroj (1999-2004).
Flankenlasante plejparte artikolojn kiuj analizas politikajn, ekonomikajn, kaj sociologiajn aferojn, jen elektitaj specimenoj kiuj min interesas:
Valo, "Senmetoda Babilado pri la Autoro de la Diskurso pri Metodo," #88 (1960).
Ludoviko Konsidera, "Sennaciismo kaj Kristanismo", #89 (1961).
G. Lagrange, "Letero al Kristana Kamarado," #89 (1961).
G. Lagrange, "Evoluismo kaj Kristanismo," #90 (1962).
Grace Barlow, "Romantiko kaj Realeco," #90 (1962).
Rol [Roland Levreaud], "La Socia Enhavo de l'Ĵazmuziko," #90 (1962).
Skeldido, "La Jezuito Tejar de Ŝarden," #91 (1963).
Lucien Laurat, "Aŭstro-Marksismo," #91 (1963).
G. Lagrange, "Moralo kaj Progreso," #91 (1963).
Richard Wright; K. St., trad.; "Negreto” (ĉerpita de Black Boy, restarigita titolo American Hunger [Usona Malsato]), #93 (1965)
G. Lagrange, "Pri Moralo sen Metafiziko," #94 (1966).
Mark Starr, "La Filozofio de Jozefo Ditsgen," #94 (1966).
C. Bruins, "Marks kaj Montessori," #99 (1971).
Mark Starr, "La Dua Humanista Manifesto", enkonduko & traduko de subskribinto, #102 (1974).
B. Golden, "La Humanisma Kadro de Julian Huxley, Evolua Etikisto," #110 (1982).
Mi atentigas pri kelkaj rimarkindaĵoj el la supre-menciitaj eseoj.
Barlow analizas historie kaj socie la iluzian ideologion de romantika amo en perceptema artikolo.
Sed plej rimarkinda estas la artikolo de 'Rol' [pseŭdonimo de Roland Levreaud] pri la ĵazmuziko. Ties analizo estas mirinda. Klera sciado kaj pritrakto kaj soci-analiza perspektivo pri ĵazo tiutempe estas raraĵo, ĉu pli en Europo aŭ Usono, mi ne scias, sed tamen sufiĉe rara fenomeno. Ekz., la epoka verko Blues People (Bluspopolo) de LeRoi Jones (nun Amiri Baraka) aperis en 1963. Jam en 1962 aperis ĉi tiu eseo, de Eŭropano, en Esperanto. Ĝi estas sufiĉe ĝisdata (en 1962), menciante aktualajn gravajn muzikistojn, inkluzive de John Coltrane. Mirindaĵo, des pli en Esperantujo.
Sed nun mi atentigas pri la rimarkindaj kontribuoj de iu S. Aarse. Mi citas la al mi plej elstarajn, eĉ ne ĉiujn:
"Johano-Maria Guyau," #97 (1969).
"Spinoza, la Filozofo de la Homa Feliĉo", #98 (1970).
"La Socia Spegulo de William Shakespeare," #99 (1971).
"La Romantiko," #102 (1974).
"Lingvo kaj Realo," #105 (1977).
"Religio kaj Kapitalismo," #108 (1980).
"Frederiko Nietzsche (Niĉe)," #109 (1981).
Mi ne konas ĉi tiun Aarse, sed evidente li estis nekredeble klera homo. Temas pri tre alta intelekta nivelo. Ekz. la artikolo pri Spinoza estas majstra.
Ĉi tiu homo estas Simon Aarse el Nederlando. Mi ŝatus eltrovi pluajn detalojn. Jen informoj pri Simon Aarse laŭ Vikipedio:
Mi pasintjare elfosis miajn numerojn de Sennacieca Revuo serĉe de kelkaj filozofiaj eseoj. Mi ne trarigardis ilin minumume dum 15 jaroj, verŝajne pli. (La sama fakto plejparte veras pri miaj ceteraj Esperanto-revuoj.) Mi havas nur magran gamon da numeroj: la plejmulto el numeroj de #88 (1960) ĝis #110 (1982).
Nu, jam aperadis pluraj altkvalitaj literaturaj kaj kulturaj revuoj en Esperanto. Sed alifacete la intelekta vivo en Esperantujo emas aŭ emis esti . . . nu, ne konstante ĉe la plej alta nivelo. Cetere, ŝajnas ke la Esperanto-kulteco asociiĝas kun frenezaj filozofiaj ideoj. Sed, rerigardante mian etan SR-kolekton, mi konstatas ke temas pri surprize altnivela intelekta enhavo, specife en la fakoj kiuj min interesas--filozofio, intelekta historio, kaj socikultura teorio kaj historio. Mi ne certas, sed mi dubas, ĉu alia Esperanto-revuo superas aŭ egalas tiun nivelon.
Mi ne abonas SR, do mi ne scias ĉu ĝi daŭrigas sian historion de altkvalitaj eseoj. La enhavo de ties numeroj listiĝas rete nur je kelkaj jaroj (1999-2004).
Flankenlasante plejparte artikolojn kiuj analizas politikajn, ekonomikajn, kaj sociologiajn aferojn, jen elektitaj specimenoj kiuj min interesas:
Valo, "Senmetoda Babilado pri la Autoro de la Diskurso pri Metodo," #88 (1960).
Ludoviko Konsidera, "Sennaciismo kaj Kristanismo", #89 (1961).
G. Lagrange, "Letero al Kristana Kamarado," #89 (1961).
G. Lagrange, "Evoluismo kaj Kristanismo," #90 (1962).
Grace Barlow, "Romantiko kaj Realeco," #90 (1962).
Rol [Roland Levreaud], "La Socia Enhavo de l'Ĵazmuziko," #90 (1962).
Skeldido, "La Jezuito Tejar de Ŝarden," #91 (1963).
Lucien Laurat, "Aŭstro-Marksismo," #91 (1963).
G. Lagrange, "Moralo kaj Progreso," #91 (1963).
Richard Wright; K. St., trad.; "Negreto” (ĉerpita de Black Boy, restarigita titolo American Hunger [Usona Malsato]), #93 (1965)
G. Lagrange, "Pri Moralo sen Metafiziko," #94 (1966).
Mark Starr, "La Filozofio de Jozefo Ditsgen," #94 (1966).
C. Bruins, "Marks kaj Montessori," #99 (1971).
Mark Starr, "La Dua Humanista Manifesto", enkonduko & traduko de subskribinto, #102 (1974).
B. Golden, "La Humanisma Kadro de Julian Huxley, Evolua Etikisto," #110 (1982).
Mi atentigas pri kelkaj rimarkindaĵoj el la supre-menciitaj eseoj.
Barlow analizas historie kaj socie la iluzian ideologion de romantika amo en perceptema artikolo.
Sed plej rimarkinda estas la artikolo de 'Rol' [pseŭdonimo de Roland Levreaud] pri la ĵazmuziko. Ties analizo estas mirinda. Klera sciado kaj pritrakto kaj soci-analiza perspektivo pri ĵazo tiutempe estas raraĵo, ĉu pli en Europo aŭ Usono, mi ne scias, sed tamen sufiĉe rara fenomeno. Ekz., la epoka verko Blues People (Bluspopolo) de LeRoi Jones (nun Amiri Baraka) aperis en 1963. Jam en 1962 aperis ĉi tiu eseo, de Eŭropano, en Esperanto. Ĝi estas sufiĉe ĝisdata (en 1962), menciante aktualajn gravajn muzikistojn, inkluzive de John Coltrane. Mirindaĵo, des pli en Esperantujo.
Sed nun mi atentigas pri la rimarkindaj kontribuoj de iu S. Aarse. Mi citas la al mi plej elstarajn, eĉ ne ĉiujn:
"Johano-Maria Guyau," #97 (1969).
"Spinoza, la Filozofo de la Homa Feliĉo", #98 (1970).
"La Socia Spegulo de William Shakespeare," #99 (1971).
"La Romantiko," #102 (1974).
"Lingvo kaj Realo," #105 (1977).
"Religio kaj Kapitalismo," #108 (1980).
"Frederiko Nietzsche (Niĉe)," #109 (1981).
Mi ne konas ĉi tiun Aarse, sed evidente li estis nekredeble klera homo. Temas pri tre alta intelekta nivelo. Ekz. la artikolo pri Spinoza estas majstra.
Ĉi tiu homo estas Simon Aarse el Nederlando. Mi ŝatus eltrovi pluajn detalojn. Jen informoj pri Simon Aarse laŭ Vikipedio:
Simon AARSE (23-a de decembro 1900 – 1995?) ekde 1930 estis nederlanda esperantisto, aktiva en la SAT-movado, kiu aranĝis multajn kursojn kaj paroladojn ne nur en Nederlando, sed ankaŭ en Svedujo. Liaj artikoloj kaj tradukoj aperadis en la gazetaro, interalie en Sennaciulo kaj Sennacieca Revuo.
Ĵazo aŭ "gangsta rap"?
Iom pri Nuntempa Usona Muziko de Vinko Markov, La Juna Penso, Julio 1999.
Ĉi tiu artikolo troviĝas sub rubriko "SAT Kulturo" ĉe Sennacieca Asocio Tutmonda (SAT). SAT havas longan, noblan historion pri intelektaj kaj kulturaj aferoj. Trafoliumu ekzemple malnovajn numerojn de Sennacieca Revuo.
Nu, la tristiga konstato ne estas pri Esperantujo, sed pri Usono. Komparu la supran aferon kun:
"La Socia Enhavo de l'Ĵazmuziko" de Roland Levreaud (pseŭd.: "Rol")
Pluaj klarigoj kaj ligoj troviĝas tiupaĝe.
La usona socio antaŭ 45 jaroj estis tute malsama mondo. Tiom progresis, poste regresis!
Ĉi tiu artikolo troviĝas sub rubriko "SAT Kulturo" ĉe Sennacieca Asocio Tutmonda (SAT). SAT havas longan, noblan historion pri intelektaj kaj kulturaj aferoj. Trafoliumu ekzemple malnovajn numerojn de Sennacieca Revuo.
Nu, la tristiga konstato ne estas pri Esperantujo, sed pri Usono. Komparu la supran aferon kun:
"La Socia Enhavo de l'Ĵazmuziko" de Roland Levreaud (pseŭd.: "Rol")
Pluaj klarigoj kaj ligoj troviĝas tiupaĝe.
La usona socio antaŭ 45 jaroj estis tute malsama mondo. Tiom progresis, poste regresis!
Le monde diplomatique en Esperanto
Le monde diplomatique en Esperanto, en multlingva eldonado el Francio, estas altnivela gazeto da tradukitaj politikaj, socitemaj, kaj filozofiaj artikoloj el maldekstra vidpunkto. Ja legindas! Min plej interesas filozofiaj kaj soci-teoriaj perspektivoj. Jen kelkaj interesaj artikoloj.
Karl Kraus, kontraŭ la stultec-imperio de Alain ACCARDO, tradukita de Jacob Hasbun [mencias Heidegger]
Jen kie ni alvenis... de Jacques BOUVERESSE, tradukita de Vilhelmo Lutermano [mencias Perry Anderson & francajn filozofojn]
Humanismo, lasta defendmuro kontraŭ barbareco de Edward W. SAID, tradukita de François Hoeltzli el la angla originalo kaj la franca traduko
Pri kolizio de difinoj, de Edward W. SAID, tradukita de François Hoeltzli [mencias negrajn verkistojn]
Batalo ĉe Unesko pri la kultura diverseco de Armand MATTELART, tradukita de Jeanne-Marie Cash
MILITO DE LA IDEOJ de Paul NIZAN, Michel FOUCAULT, Pierre BOURDIEU, Jean-Paul SARTRE; tradukita de Vilhelmo Lutermano
Pacigi la religian demandon por meti la socian demandon de Alain GRESH, tradukita de Jeanne-Marie Cash
La furzoj de Pierre Casanova de Camille CAMOURO, tradukita de Philippe Beaudonnet
Ĉu scienco estas universala? de Jean-Marc LÉVY-LEBLOND, tradukita de Jeanne-Marie Cash
Milito de la ideoj de Ignacio RAMONET, tradukita de Vilhelmo Lutermano
Krei la fundamenton por etika informado de Armand MATTELART, tradukita de Vilhelmo Lutermano
Reen al la fontoj: Markso la neevitebla de Alain BIHR, tradukita de Vilhelmo Lutermano
Faŝista kaj diboĉa sanktulo de Juan GOYTISOLO, tradukita de Vilhelmo Lutermano
Dek depesoj pri la senco de la loko de John BERGER, tradukita de Vilhelmo Lutermano
Manifesto por renovigo de la historio de Eric HOBSBAWM, tradukita de Vilhelmo Lutermano
Servuto de la liberigita homo de Dany-Robert DUFOUR, tradukita de Vilhelmo Lutermano [pri marksismo, filozofoj diversaj]
DE KAP-REDUKTO AL KORPO-SANGO de Dany-Robert DUFOUR, tradukita de Jacob Hasbun [iu mencio de Kant & Rousseau]
Realeco serĉanta fikciojn de Jean-Christophe RUFIN, tradukita de Vilhelmo Lutermano
Tre diskutita artikolo de Alain GRESH, tradukita de Jeanne-Marie Cash [pri laikeco en Francio]
Rezistado laŭ Ivan ILLICH de Thierry PAQUOT, tradukita de Jeanne-Marie Cash [mencias kelkajn filozofojn]
«Io putras en...» de Alain GRESH, tradukita de Vilhelmo Lutermano [pri kartunoj pri Mahometo]
Derrida kaj Habermas pri terorismo de Giovanna BORRADORI, trad. Vilhelmo Lutermano
La Deziro Asfiksiata, aŭ Pri Kiamaniere La Kultur-Industrio Detruas La Individuon de Bernard STIEGLER, Majo 2004
La humanismo - ĉu ankoraŭ utila? de Alain ACCARDO, tradukita de Vilhelmo Lutermano, decembro 2006
Voĉdonu bone, ili faros la reston de André BELLON, tradukita de Vilhelmo Lutermano, decembro 2006
[Foucault, ktp.]
LA USONA AKSO KAJ LA NAZIA KONEKTO: Rasismo, antisemitismo kaj eŭgenismo en Usono de Michael LÖWY, Eleni VARIKAS
DIO, VERO, FIDO: Ĉu Eblas Nekredi? de Jacques BOUVERESSE, aprilo 2007
Karl Kraus, kontraŭ la stultec-imperio de Alain ACCARDO, tradukita de Jacob Hasbun [mencias Heidegger]
Jen kie ni alvenis... de Jacques BOUVERESSE, tradukita de Vilhelmo Lutermano [mencias Perry Anderson & francajn filozofojn]
Humanismo, lasta defendmuro kontraŭ barbareco de Edward W. SAID, tradukita de François Hoeltzli el la angla originalo kaj la franca traduko
Pri kolizio de difinoj, de Edward W. SAID, tradukita de François Hoeltzli [mencias negrajn verkistojn]
Batalo ĉe Unesko pri la kultura diverseco de Armand MATTELART, tradukita de Jeanne-Marie Cash
MILITO DE LA IDEOJ de Paul NIZAN, Michel FOUCAULT, Pierre BOURDIEU, Jean-Paul SARTRE; tradukita de Vilhelmo Lutermano
Pacigi la religian demandon por meti la socian demandon de Alain GRESH, tradukita de Jeanne-Marie Cash
La furzoj de Pierre Casanova de Camille CAMOURO, tradukita de Philippe Beaudonnet
Ĉu scienco estas universala? de Jean-Marc LÉVY-LEBLOND, tradukita de Jeanne-Marie Cash
Milito de la ideoj de Ignacio RAMONET, tradukita de Vilhelmo Lutermano
Krei la fundamenton por etika informado de Armand MATTELART, tradukita de Vilhelmo Lutermano
Reen al la fontoj: Markso la neevitebla de Alain BIHR, tradukita de Vilhelmo Lutermano
Faŝista kaj diboĉa sanktulo de Juan GOYTISOLO, tradukita de Vilhelmo Lutermano
Dek depesoj pri la senco de la loko de John BERGER, tradukita de Vilhelmo Lutermano
Manifesto por renovigo de la historio de Eric HOBSBAWM, tradukita de Vilhelmo Lutermano
Servuto de la liberigita homo de Dany-Robert DUFOUR, tradukita de Vilhelmo Lutermano [pri marksismo, filozofoj diversaj]
DE KAP-REDUKTO AL KORPO-SANGO de Dany-Robert DUFOUR, tradukita de Jacob Hasbun [iu mencio de Kant & Rousseau]
Realeco serĉanta fikciojn de Jean-Christophe RUFIN, tradukita de Vilhelmo Lutermano
Tre diskutita artikolo de Alain GRESH, tradukita de Jeanne-Marie Cash [pri laikeco en Francio]
Rezistado laŭ Ivan ILLICH de Thierry PAQUOT, tradukita de Jeanne-Marie Cash [mencias kelkajn filozofojn]
«Io putras en...» de Alain GRESH, tradukita de Vilhelmo Lutermano [pri kartunoj pri Mahometo]
Derrida kaj Habermas pri terorismo de Giovanna BORRADORI, trad. Vilhelmo Lutermano
La Deziro Asfiksiata, aŭ Pri Kiamaniere La Kultur-Industrio Detruas La Individuon de Bernard STIEGLER, Majo 2004
La humanismo - ĉu ankoraŭ utila? de Alain ACCARDO, tradukita de Vilhelmo Lutermano, decembro 2006
Voĉdonu bone, ili faros la reston de André BELLON, tradukita de Vilhelmo Lutermano, decembro 2006
[Foucault, ktp.]
LA USONA AKSO KAJ LA NAZIA KONEKTO: Rasismo, antisemitismo kaj eŭgenismo en Usono de Michael LÖWY, Eleni VARIKAS
DIO, VERO, FIDO: Ĉu Eblas Nekredi? de Jacques BOUVERESSE, aprilo 2007
Esperanto & intelektuloj
Pri la rilatoj inter inteligencio kaj plebo en la movado aŭ intelektulo inter plebanoj kaj nuda inter lupoj, eseo de Walter Zelazny, La Ondo de Esperanto, 2000, #5.
Pri opoziciaj ideologioj pracelismo kaj raŭmismo en la Esperanto-movado. Iam trompis min la lasta kiel alternativo al la unua. Tamen, pracelisma propagando estas kritikenda. Jen elstaraj punktoj.
La esperantista intelektulo historie kaj esence laboras en mizerujo. Tio estas unu faktoro en konstanta fenomeno de kabeado.
Zelazny malkonsentas la ideologion kaj propagandon de UEA.
Mi ne povas pritaksi la politikan analizon de UEA en la periodoj de Lapenna, Tonkin, raŭmismo.
Jen pesimisma konkludo:
Pri opoziciaj ideologioj pracelismo kaj raŭmismo en la Esperanto-movado. Iam trompis min la lasta kiel alternativo al la unua. Tamen, pracelisma propagando estas kritikenda. Jen elstaraj punktoj.
Scii kion verki, kaj ne verki kion oni sciasRimarku ankaŭ la komentaron pri pseŭdopolitiko, kiu komencas:
Sendube Kálmán Kalocsay estas intelektulo, kaj lia ĉefa merito estas ne nur la majstra traduko de Infero, eĉ ne Tutmonda Sonoro, nek la originala verkaro. Lia ĉefa merito estas, ke li neniam skribis en Esperanto lernolibron por studentoj de la medicino, kion li faris en la hungara lingvo. Simple, li sciis kion verki, kaj ne verkis, kion li sciis. De tiu vidpunkto ni aprezu lian talenton de la intelektulo.
Bona ekzemplo estas Paul Neergaard, lia libro en Esperanto pri plantoj estis tradukita en kelkajn lingvojn. Kvankam elstara specialisto pri la agronomio li strebis kompreni la fenomenon Esperanto kiel intelektulo, kiel tiu, kiu kapablas pensi konceptaĵojn kaj estigi rilatojn inter ili. Jen sub lia plumo (finfine ne lingvisto) aperis en 1942 La Esperantologio kaj ties disciplinoj — unu el fundamentaj verkoj, kiuj prilumis la postmilitan interlingvistikon.
Edmond Privat scipovis perfekte gardi ĝustajn proporciojn: kion, kie kaj en kiu lingvo eldoni.
Kvankam neniam ili diros, ke ili politikumas, ili efektive politikumas. Esperantistoj estas neŭtralaj pri politiko, sed ne-neŭtralaj pri la lingvo-problemoj. Tiun sintenon mi taksas hipokrita, por ne diri ridinda!Zelazny kritike pritraktas la kulturpolitikon. Li deziras, ke oni traduku iun gravan verkon el Esperanto en kelkdek naciajn lingvojn, ekz. La Infana Raso de William Auld.
Mi ne komprenas la blindan ununuran direkton de naciaj lingvoj al Esperanto. Feliĉe, Esperanto ankoraŭ ne krevis de ĉiuj naciaj antologioj. Cerxe nia literaturo ne kapablas naski novan Dostojevskij, Márquez aŭ Haszek. La tuta 19-jarcenta literaturo estis naciisma . . . .Zelazny ankaŭ kritikas la ambiciojn de la Esperanto-movado kaj la praktikan malegalecon inter esperantistoj de riĉaj kaj malriĉaj landoj kaj absurdecon de propagandado en la tria mondo. Cetere, la oficiala strukturo de la movado stagnas.
La esperantista intelektulo historie kaj esence laboras en mizerujo. Tio estas unu faktoro en konstanta fenomeno de kabeado.
Zelazny malkonsentas la ideologion kaj propagandon de UEA.
Mi ne povas pritaksi la politikan analizon de UEA en la periodoj de Lapenna, Tonkin, raŭmismo.
Jen pesimisma konkludo:
Esperantio ne havas inteligencion, do strebado al sendependa libera penso estas vana en Esperantio, ĉar kie regas blinda ideologio tie ne trovas lokon la libera penso, kiu ĉiam estis la motoro de la historio, scienco kaj arto.Sekvas du rebatoj. Nu, mi malaktualas pri Esperantaj aferoj. Antaŭ dudek jaroj mi simile skeptikis pri pracelismo, kaj tial tentis min la raŭmismo, sen mia kompreno ke temas pri la daŭrigo de Esperanto-kultismo sub blufa etikedo. Mi konsentas kun pluraj kritikoj, sed finfine kia la konkludo de Zelazny pri celo kaj perspektivo de Esperantujo?
Platono en Esperanto: novaj tradukoj
Alen Kris. Heroo de lontanaj horizontoj (Recenzo: Platono. Fedono, La apologio de Sokrato, Kritono), en La Ondo de Esperanto, 2007. n-ro 3 (149).
Temas pri:
Platono. Fedono / Trad. el la helena, antaŭpar, koment. Spiros Sarafian. — Ateno: S.Sarafian, 2006. — 120 pĝ.
Platono. La apologio de Sokrato / Trad. el la helena, antaŭpar, koment. Spiros Sarafian. — Ateno: S.Sarafian, 2006. — 85 pĝ.
Platono. Kritono / Trad. el la helena, antaŭpar, koment. Spiros Sarafian. — Ateno: S.Sarafian, 2006. — 51 pĝ.
Temas pri:
Platono. Fedono / Trad. el la helena, antaŭpar, koment. Spiros Sarafian. — Ateno: S.Sarafian, 2006. — 120 pĝ.
Platono. La apologio de Sokrato / Trad. el la helena, antaŭpar, koment. Spiros Sarafian. — Ateno: S.Sarafian, 2006. — 85 pĝ.
Platono. Kritono / Trad. el la helena, antaŭpar, koment. Spiros Sarafian. — Ateno: S.Sarafian, 2006. — 51 pĝ.
Leibniz & logikaj lingvoj
La filozofo Leibniz estas bone konata ankaŭ pro ties kontribuo al la historio de universala lingvo, t.e. al la filozofiaj lingvoprojektoj de la frumoderna filozofia kaj scienca epoko.
Pri la temo konsultu mian plejparte anglalingvan bibliografion:
Philosophical & Universal Languages, 1600-1800: Bibliography
Notu ankaŭ pluan artikoleton en Vikipedio: Alfabeto de homa pensado.
Jen pluaj fontoj, anglalingvaj:
Jaap Maat's homepage
Leibniz's rational grammar
Leibniz's Philosophy of Mind (Stanford Encyclopedia of Philosophy)
3. Language and Mind
Leibnitiana
Leibniz Society of North America Newsletter
Leibniz - EarlyModernTexts.com
Leibniz (George MacDonald R0ss)
Leibniz-Edition (germana)
Pri la temo konsultu mian plejparte anglalingvan bibliografion:
Philosophical & Universal Languages, 1600-1800: Bibliography
Notu ankaŭ pluan artikoleton en Vikipedio: Alfabeto de homa pensado.
Jen pluaj fontoj, anglalingvaj:
Jaap Maat's homepage
Leibniz's rational grammar
Leibniz's Philosophy of Mind (Stanford Encyclopedia of Philosophy)
3. Language and Mind
Leibnitiana
Leibniz Society of North America Newsletter
Leibniz - EarlyModernTexts.com
Leibniz (George MacDonald R0ss)
Leibniz-Edition (germana)
Dio, Fido, Malfido: Sociologio de Religio
DIO, VERO, FIDO: Ĉu Eblas Nekredi? de Jacques BOUVERESSE, Le monde diplomatique, aprilo 2007. Rigardu komentojn de mi kaj de aliaj.
Jen rebato al la reakciaj ideoj de Jacques Ellul kaj Regis Debray pri la neelimineblo de religia kredo. Jean Bricmont (mi supozas ke estas la sama kiu kunverkis kun Alan Sokal--kiun mi konas--la kontraŭ-postmodernisman libron Fashionable Nonsense [Laŭmodaj Sensencaĵoj] insistas, kiel faris Bertrand Russell antaŭ longa tempo, ke la homaro devas lerni pensi laŭ maniero nereligia.
Émile Durkheim pensis ke oni povas iel modifi kaj reformi sed ne neniigi religion: « Ĉio precize kunefikas por kredigi, ke la nura ebla estas tiu religio de la homaro, kies individuisma moralo estas la racia esprimo.» Sed tia tordado de termino-signifo malkontentigas Bouveresse kaj cetere li malakceptas la dogman tezon prezentitan de aliaj.
Sekvas kelkaj citaĵoj. Georges Corm trafe asertas, ke la alvoko de religio estas pravigo de socia regreso.
Jen rebato al la reakciaj ideoj de Jacques Ellul kaj Regis Debray pri la neelimineblo de religia kredo. Jean Bricmont (mi supozas ke estas la sama kiu kunverkis kun Alan Sokal--kiun mi konas--la kontraŭ-postmodernisman libron Fashionable Nonsense [Laŭmodaj Sensencaĵoj] insistas, kiel faris Bertrand Russell antaŭ longa tempo, ke la homaro devas lerni pensi laŭ maniero nereligia.
Émile Durkheim pensis ke oni povas iel modifi kaj reformi sed ne neniigi religion: « Ĉio precize kunefikas por kredigi, ke la nura ebla estas tiu religio de la homaro, kies individuisma moralo estas la racia esprimo.» Sed tia tordado de termino-signifo malkontentigas Bouveresse kaj cetere li malakceptas la dogman tezon prezentitan de aliaj.
Sekvas kelkaj citaĵoj. Georges Corm trafe asertas, ke la alvoko de religio estas pravigo de socia regreso.
2007-03-29
Ekonomiko laŭ Konfuceo
Ekonomiko laŭ Konfuceo de d-ro LEE Chong-Yeong
La kresko de konfucea ideologio en aziaj landoj, kie gi bedaŭrinde neniam malaperis, estas minaca indiko de politika reakcio kiu maskas sin per metafiziko kaj bonsonaj moralismaj komfortvortoj. Des pli bedaŭrindas kiam okcidentaj kleruloj partoprenas en ideologia mistifikado per oportunisma promociado de la eksmodaj filozofioj de Azio por propraj celoj. Internacia kunlaboro de misfaruloj estas ja Internacio de Stultigo. Historie, necesas por la koncerna entrepreno mistikifaj metafizikaj konceptoj pri la esencoj de okcidentaj kaj orientaj civilizacioj.
Ĉi tiu eseo eliras el la precedneco de la klasika esploro de pionira sociologo Max Weber pri Protestantismo kaj la evoluo de kapitalismo. Nu, ĉu ekzistas alternativa modelo de kapitalisma vojo? Temas pri "afekcia modelo de ekonomia evoluo en Oriento".
Jen la tri elementoj de ideologia mistifiko:
(1) humaneco estas la baza elemento de la modelo;
(2) kolektivismo estas grava elemento de la afekcia modelo;
(3) konservativismo estas plia grava elemento en la afekcia modelo de ekonomia disvolviĝo en Oriento.
Ĉu ĉi tiuj estas trajtoj de aziaj landoj estas aparta demando; la problemo estas la metafizika dedukto de empiriaj faktoj pri socioj el esencaj filozofiaj principoj, cetere, baze de konataj ŝablonoj pri okcidentaj kaj orientaj civilizacioj, kaj plej aĉe, per la tromplingvaĵo de "familio" kaj "harmonio" kaj plej naŭze "humaneco". Estas ja reakcia organikismo bone konata je konservativuloj kaj faŝistoj.
La aŭtoro donas ekonomikajn statistikojn kaj ellaboras la pozitivajn kaj negativajn efikojn de la konfucea kulturo. (Rigardu tabelon.)
Sintezo estas "la ĝusta mezo": Racia modelo + Afekcia modelo = Racie afekcia modelo. Jen priskribo:
1. Humaneca efikeco: Efika kaj objektiva analizo estas necesa, sed por la fina decido por administrado de firmao kaj politiko pri ekonomia evoluo oni konsideru ankaŭ la humanecan aspekton.
2. Kolektiva individuismo: Homo estas socia estaĵo kaj ne povas ekzisti sola. Ni devas kuraĝigi streĉon de individua talento, sed tio devas esti en harmonio kun la komuna bono de la grupo, ĉar la evoluo de la grupo, laŭ longdaŭra vidpunkto, kontribuas al la bono de la individuoj en la grupo.
3. Konservativa dinamismo: Dinamismo alstrebanta pli bonan mondon estas ne nur bezonata sed ankaŭ dezirinda. Sed revolucia ŝanĝo ofte ne postdaŭras. Do la ŝanĝo devas esti en harmonio kun tradicio kaj devas okazi evolue.
Jen maskigo de la realo de kapitalisma ekspluatado kaj eksmoda moraro per arbitra metafikiza skemo. Resume, jen grandega amaso da fetora fekaĵo. Se nur la mondo povus definitive elfeki konfuceanismon ekster ĉi tiun sunsistemon.
Kritiko de la Kultur-Industrio
La Deziro Asfiksiata, aŭ Pri Kiamaniere La Kultur-Industrio Detruas La Individuon de Bernard STIEGLER, Le Monde Diplomatique, Majo 2004
Kultur-industrio estas termino de Theodor Adorno, kaj la pra-eseo tiutema estas ĉapitro de Dialektiko de Enlumiĝo de Adorno & Max Horkheimer. Stiegler pritraktas ankaŭ Husserl kaj aliajn filozofojn.
Miaopinie, ekster la kampo de filozofio de scienco/logiko/matematiko kie ĝi ne kompetentis, la Frankfurta Skolo estas la plej grava filozofia skolo de la 20-a jarcento.
La plej elstara ano de la 2a generacio de la Frankfurta Skolo estas Jürgen Habermas, kies ĉefokupo estas la diskurs-etiko.
Referencoj:
“Komunika Etiko kaj Esperantismo” de Helmut Welger
Derrida kaj Habermas pri terorismo de Giovanna BORRADORI, trad. Vilhelmo Lutermano
The Language of Democracy: Vernacular Or Esperanto?A Comparison between the Multiculturalist and Cosmopolitan Perspectives by Daniele Archibugi
Kultur-industrio estas termino de Theodor Adorno, kaj la pra-eseo tiutema estas ĉapitro de Dialektiko de Enlumiĝo de Adorno & Max Horkheimer. Stiegler pritraktas ankaŭ Husserl kaj aliajn filozofojn.
Miaopinie, ekster la kampo de filozofio de scienco/logiko/matematiko kie ĝi ne kompetentis, la Frankfurta Skolo estas la plej grava filozofia skolo de la 20-a jarcento.
La plej elstara ano de la 2a generacio de la Frankfurta Skolo estas Jürgen Habermas, kies ĉefokupo estas la diskurs-etiko.
Referencoj:
“Komunika Etiko kaj Esperantismo” de Helmut Welger
Derrida kaj Habermas pri terorismo de Giovanna BORRADORI, trad. Vilhelmo Lutermano
The Language of Democracy: Vernacular Or Esperanto?A Comparison between the Multiculturalist and Cosmopolitan Perspectives by Daniele Archibugi
Wittgenstein kontraŭ Popper
Fajrostango de Sinjoro Wittgenstein, blogero de Beĉjo.
Temas pri anglalingva libro Wittgenstein’s Poker de David Edmonds kaj John Eidinow.
Mi recenzis la libron anglalingve; rigardu miajn recenzojn ĉe amazon.com.
Temas pri anglalingva libro Wittgenstein’s Poker de David Edmonds kaj John Eidinow.
Mi recenzis la libron anglalingve; rigardu miajn recenzojn ĉe amazon.com.
Wittgenstein kontraŭ Carnap & Esperanto
Organikisma filozofio historie ligiĝas kun politika reakcio kaj Kontraŭ-Enlumiĝa tendenco. Estas esceptoj, kiam senpolitikuloj aŭ maldekstruloj brakumas organikisman tendencon, sed oni tamen elflaru suspektindan psikologian aŭ ideologian motivon. Oni povas esti filozofia aŭ psikologia reakciulo sen esti politika reakciulo.
Mi hipotezas, ke malamo kontraŭ Esperanto (ne opozicio al ties praktikeblo sed al la lingvo mem) estas simptomo de ĝenerala organikisma tendenco, do de fundamenta difekto de filozofio sub recenzo.
Aliokaze mi dokumentos la kazon de itala komunisto Antonio Gramsci. La plej trafa kazo estas la psikologia kaj filozofia antipato de filozofo Ludwig Wittgenstein kontraŭ kaj filozofo Rudolf Carnap kaj kontraŭ Esperanto. Despli taŭgas la ekzemplo, ĉar Carnap estis fervora Esperantisto!
Esperanto similas naturlingvon kaj ne artefaritan logikan lingvon kia ankaŭ interesis Carnap-on. Sed estas rilato inter la filozofia emo al racio aŭ malraciismo kaj sinteno pri Esperanto. Tiel la mistikisma tendenco de Wittgenstein rilatus al emocia elventra instinkto malami Esperanton.
Kompreneble, Carnap uzis Esperanton nur interkone, distre, ne fake. Profesia faka uzado de Esperanto estas kimero, same kiel multaj ambiciaj revoj en socia vakuo pri faka agado. Esperantistoj kiuj ja ambicias tiel ofte ligiĝas kun miaopinie strangaj idealismaj filozofioj. Estas aliaj konataj esperantistoj kiuj ne uzas Esperanton fake. Ekz., iam mi surpriziĝis harzarde trovi anglalinvgan recenzon de Verloren van Themaat pri filozofia afero. Mi ne komprenas la celon de Evaldo Pauli, kvankam mi supozas ke enciklopedio de filozofio (Enciklopedio Simpozio) utilas rete.
Wittgenstein kondamnis Esperanton en Culture and Value (Kulturo & Valoro):
Wittgenstein estas unu el la plej influhavaj kaj popularaj filozofoj de la pasinta jarcento, sed kritikintoj ja ekzistas. Ernest Gellner verkis opozicie al la lingvo-filozofia skolo en du libroj, Word and Things [Vortoj & Aĵoj] (1959), kaj Language and Solitude: Wittgenstein, Malinowski, and the Habsburg Dilemma [Lingvo & Soleco: Wittgenstein, Malinowski & la Hapsburga Dilemo] (Cambridge; New York: Cambridge University Press, 1998) kiun mi nun pritraktas.
Gellner opinias ke estas du polusoj de la moderna penso: "atomisma-universalisma-vizio" kaj la "komunumeca-kultura vizio". Ĉi-lasta estas la kampo de romantika organikismo dekstra, t.e. kontraŭ-enlumiĝa. Laŭ Gellner, streĉiteco inter la du polusoj estis speciale akra en la Hapsburga empirio. Wittgenstein vagis de unu ekstremo al la mala. La frua filozofio de Wittgenstein, en la Tractatus, situas ĉe la poluso de tuta izoleco. La pli malfrua pozicio de Wittgenstein--temas pri "vivoformoj" ktp.--respegulas la popol-organikisman sintenon. Do Gellner konfirmas mian tezon pri la reakcia organikisma sinteno de Wittgenstein lige kun ties intesta-profunda malamo al Esperanto.
Estas fama aforismo de Wittgenstein, en Esperanto: "la limoj de mia lingvo estas la limoj de mia mondo." Oni devas kompreni la implikaĵojn de tiu aserto. Tute miskomprenis ĝian celon iu 17-jara studentino Sarah Beatty en eseo Why Esperanto is the International Language for the New Millennium [Kial Esperanto Estas la Internacia Lingvo por la Nova Jarmilo], misligante Wittgenstein al la celo de Esperanto elimini la lingvobaron. Sed tio estas senkulpa eraro. Pli malbona estas la senlerta propagando de Esperantistoj kiuj utiligas reakciajn etnopurismajn ideologiajn argumentojn por la defendo de naciaj kulturoj. Rigardu la retejon Sennaciismo, kosmopolitismo, kontraŭnaciismo de Gary Mickle.
Referencoj:
Carnap pri Wittgenstein kaj Esperanto
"Lingvoplanado" (Language Planning) de Rudolf Carnap
Rudolf Carnap on IALs
Sennaciismo, kosmopolitismo, kontraŭnaciismo
"Letero el ekster la (E-) kulturo" de Radosław Nowakowski
Wittgenstein, Marxism, Sociology: An Annotated Bibliography
Ernest Gellner (blogero anglalingva)
Review of Bruno Latour, Steve Woolgar, Laboratory Life recenzo de Verloren van Themaat
Mi hipotezas, ke malamo kontraŭ Esperanto (ne opozicio al ties praktikeblo sed al la lingvo mem) estas simptomo de ĝenerala organikisma tendenco, do de fundamenta difekto de filozofio sub recenzo.
Aliokaze mi dokumentos la kazon de itala komunisto Antonio Gramsci. La plej trafa kazo estas la psikologia kaj filozofia antipato de filozofo Ludwig Wittgenstein kontraŭ kaj filozofo Rudolf Carnap kaj kontraŭ Esperanto. Despli taŭgas la ekzemplo, ĉar Carnap estis fervora Esperantisto!
Esperanto similas naturlingvon kaj ne artefaritan logikan lingvon kia ankaŭ interesis Carnap-on. Sed estas rilato inter la filozofia emo al racio aŭ malraciismo kaj sinteno pri Esperanto. Tiel la mistikisma tendenco de Wittgenstein rilatus al emocia elventra instinkto malami Esperanton.
Kompreneble, Carnap uzis Esperanton nur interkone, distre, ne fake. Profesia faka uzado de Esperanto estas kimero, same kiel multaj ambiciaj revoj en socia vakuo pri faka agado. Esperantistoj kiuj ja ambicias tiel ofte ligiĝas kun miaopinie strangaj idealismaj filozofioj. Estas aliaj konataj esperantistoj kiuj ne uzas Esperanton fake. Ekz., iam mi surpriziĝis harzarde trovi anglalinvgan recenzon de Verloren van Themaat pri filozofia afero. Mi ne komprenas la celon de Evaldo Pauli, kvankam mi supozas ke enciklopedio de filozofio (Enciklopedio Simpozio) utilas rete.
Wittgenstein kondamnis Esperanton en Culture and Value (Kulturo & Valoro):
Esperanto. The feeling of disgust we get if we utter an invented word with invented derivative syllables. The word is cold, lacking in associations, and yet it plays at being 'language'. A system of purely written signs would not disgust us so much.Mia traduko:
Esperanto. Tiun naŭzon ni sentas se ni parolus inventitan vorton el inventitaj derivitaj silaboj. La vorto estas malvarma, mankas [signif-]asocioj, tamen ludas esti 'lingvo'. Sistemo nur da skribitaj signoj ne tiom naŭzus nin.Tiel ĉi kaj alimaniere naŭzas min la filozofio de Wittgenstein.
Wittgenstein estas unu el la plej influhavaj kaj popularaj filozofoj de la pasinta jarcento, sed kritikintoj ja ekzistas. Ernest Gellner verkis opozicie al la lingvo-filozofia skolo en du libroj, Word and Things [Vortoj & Aĵoj] (1959), kaj Language and Solitude: Wittgenstein, Malinowski, and the Habsburg Dilemma [Lingvo & Soleco: Wittgenstein, Malinowski & la Hapsburga Dilemo] (Cambridge; New York: Cambridge University Press, 1998) kiun mi nun pritraktas.
Gellner opinias ke estas du polusoj de la moderna penso: "atomisma-universalisma-vizio" kaj la "komunumeca-kultura vizio". Ĉi-lasta estas la kampo de romantika organikismo dekstra, t.e. kontraŭ-enlumiĝa. Laŭ Gellner, streĉiteco inter la du polusoj estis speciale akra en la Hapsburga empirio. Wittgenstein vagis de unu ekstremo al la mala. La frua filozofio de Wittgenstein, en la Tractatus, situas ĉe la poluso de tuta izoleco. La pli malfrua pozicio de Wittgenstein--temas pri "vivoformoj" ktp.--respegulas la popol-organikisman sintenon. Do Gellner konfirmas mian tezon pri la reakcia organikisma sinteno de Wittgenstein lige kun ties intesta-profunda malamo al Esperanto.
Estas fama aforismo de Wittgenstein, en Esperanto: "la limoj de mia lingvo estas la limoj de mia mondo." Oni devas kompreni la implikaĵojn de tiu aserto. Tute miskomprenis ĝian celon iu 17-jara studentino Sarah Beatty en eseo Why Esperanto is the International Language for the New Millennium [Kial Esperanto Estas la Internacia Lingvo por la Nova Jarmilo], misligante Wittgenstein al la celo de Esperanto elimini la lingvobaron. Sed tio estas senkulpa eraro. Pli malbona estas la senlerta propagando de Esperantistoj kiuj utiligas reakciajn etnopurismajn ideologiajn argumentojn por la defendo de naciaj kulturoj. Rigardu la retejon Sennaciismo, kosmopolitismo, kontraŭnaciismo de Gary Mickle.
Referencoj:
Carnap pri Wittgenstein kaj Esperanto
"Lingvoplanado" (Language Planning) de Rudolf Carnap
Rudolf Carnap on IALs
Sennaciismo, kosmopolitismo, kontraŭnaciismo
"Letero el ekster la (E-) kulturo" de Radosław Nowakowski
Wittgenstein, Marxism, Sociology: An Annotated Bibliography
Ernest Gellner (blogero anglalingva)
Review of Bruno Latour, Steve Woolgar, Laboratory Life recenzo de Verloren van Themaat
Paul Robeson
Paul Robeson - Vikipedio
Omaĝe al Paul Robeson, blogero de Allan Fineberg ĉe ELNA. Mia komento ankoraŭ ne aperis.
Jen traduko de kanzono "Jerusalem" (el poemo Milton de William Blake) fare de William Auld:
Jerusalem de William BLAKE elangligis William AULD, J. S. DINWOODIE
Pratempe en Anglujo ĉu, traduko de "Jerusalem" [fakte el Antaŭparolo al Milton], kun muziko de Hubert Parry
Antaŭ plauraj jaroj, je mia instigo, amikino miafamilia kaj profesia kantistino Elizabeth Duckett preparis surprizan prezenton de ĉi tiu kanzono ĉe Zamenhof-bankedo de la Esperanto Societo de Vaŝingtono. Ŝi kaj mi estas admirantoj de Paul Robeson dum multaj jaroj.
Mi skribis al William Auld pri ĉi tiu evento, al li plaĉiga, kaj mi kredas ke ankaŭ li estis adepto de Robeson.
Omaĝe al Paul Robeson, blogero de Allan Fineberg ĉe ELNA. Mia komento ankoraŭ ne aperis.
Jen traduko de kanzono "Jerusalem" (el poemo Milton de William Blake) fare de William Auld:
Jerusalem de William BLAKE elangligis William AULD, J. S. DINWOODIE
Pratempe en Anglujo ĉu, traduko de "Jerusalem" [fakte el Antaŭparolo al Milton], kun muziko de Hubert Parry
Antaŭ plauraj jaroj, je mia instigo, amikino miafamilia kaj profesia kantistino Elizabeth Duckett preparis surprizan prezenton de ĉi tiu kanzono ĉe Zamenhof-bankedo de la Esperanto Societo de Vaŝingtono. Ŝi kaj mi estas admirantoj de Paul Robeson dum multaj jaroj.
Mi skribis al William Auld pri ĉi tiu evento, al li plaĉiga, kaj mi kredas ke ankaŭ li estis adepto de Robeson.
Amikumu, aŭ ne - pri mi
Jen mia esperantista aŭtobiografieto ĉe Amikumu, renkontejo por Esperantistoj:
Esperantisto ekde ĉ. 1968. Studis en hejmurbo [Buffalo, sole & kun Ed Lindberg], sed ankau ĉe Brattleboro, VT [School for International Training], & en Kanado [Barrie, Ontario] kun William Auld. Gajnis plej altnivelan rangon en ekzameno de Kanada E-o Asocio en 1976 [Toronto]. Partoprenis kelkajn ELNA-Kongresojn ekde 1975. Partoprenis prelege ĉe kunsido pri Esperanto & sociolingvistiko en 1977 [ELNA-Kongreso, Vaŝingtono]. Aktivis estrarane en E-Societo de Vaŝingtono de 1987-ĉ. 1992. Kunfondis ATEO-n en 1987, redaktis revuon Ateismon 1988-1992. Publikigis plejparte forgesindajn eseojn, poemojn, ktp. en diversaj revuoj inter 1987 & 1995. Tradukis iom inter Esperanto & la angla. Aktuale aktivas precipe interrete. Plej interesas min dokumentado de E-a historio & kulturo.
Esperantisto ekde ĉ. 1968. Studis en hejmurbo [Buffalo, sole & kun Ed Lindberg], sed ankau ĉe Brattleboro, VT [School for International Training], & en Kanado [Barrie, Ontario] kun William Auld. Gajnis plej altnivelan rangon en ekzameno de Kanada E-o Asocio en 1976 [Toronto]. Partoprenis kelkajn ELNA-Kongresojn ekde 1975. Partoprenis prelege ĉe kunsido pri Esperanto & sociolingvistiko en 1977 [ELNA-Kongreso, Vaŝingtono]. Aktivis estrarane en E-Societo de Vaŝingtono de 1987-ĉ. 1992. Kunfondis ATEO-n en 1987, redaktis revuon Ateismon 1988-1992. Publikigis plejparte forgesindajn eseojn, poemojn, ktp. en diversaj revuoj inter 1987 & 1995. Tradukis iom inter Esperanto & la angla. Aktuale aktivas precipe interrete. Plej interesas min dokumentado de E-a historio & kulturo.
Jam temp' está
Bonvenon al mia nova Esperanto-blogo. La titolo de ĉi tiu ero estas fama versero el poemo de Pra-Esperanto de Zamenhof. Mi jam kreis proprajn Esperanto-paĝojn ĉe mia krokodila retejo The Autodidact Project: vidu mian Esperanto Study Guide / Esperanto-Gvidilo-n. Cetere, mi partoprenas en pluraj diskutgrupoj. Efektive jen resumiĝas mia aktuala Esperanto-aktivado. Finfine mi konstatas, ke la ceteraj komunikiloj ne plu sufiĉas por miaj bezonoj, do jen.
Antaŭ multaj jaroj, eble ĉirkaŭ la tempo kiam mi kunfondis ATEO-n (1987), mi cerbumis pri eventuala propra kultura-intelekta revuo nomota Ĝirafo. Jen mia favorata besto, ĉar mi ŝatas ties perspektivon. Nun, el la tombejo de neplenumitaj revoj, renaskiĝas la afero. La nuna ambicio ne estas samspeca: blogojn konsistigas fragmentoj, eseetoj, recenzoj, rakontetoj, opinioj, informoj, novaĵoj, retligoj, diversaĵoj, kaj cetera fatraso.
Ho, ni mensaj rampbestoj, homoj, ni finfine ĝirafiĝu!
Antaŭ multaj jaroj, eble ĉirkaŭ la tempo kiam mi kunfondis ATEO-n (1987), mi cerbumis pri eventuala propra kultura-intelekta revuo nomota Ĝirafo. Jen mia favorata besto, ĉar mi ŝatas ties perspektivon. Nun, el la tombejo de neplenumitaj revoj, renaskiĝas la afero. La nuna ambicio ne estas samspeca: blogojn konsistigas fragmentoj, eseetoj, recenzoj, rakontetoj, opinioj, informoj, novaĵoj, retligoj, diversaĵoj, kaj cetera fatraso.
Ho, ni mensaj rampbestoj, homoj, ni finfine ĝirafiĝu!